ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ Σε κάθε εποχή το ανθρώπινο είδος έδινε λύσεις κάθε φορά στα πρόσκαιρα προβλήματα που αντιμετώπιζε μέσα από ένα πρίσμα γνώσεων ή εμπειριών που κατείχε. Κάθε κοινωνία αντιμετώπιζε και επίλυε με διαφορετικό τρόπο τα προβλήματα, όπως εξάλλου γίνεται και στις μέρες μας. Αν και τα προβλήματα ήταν κοινά σε όλους, η λύση τους όμως ήταν διαφορετική, ιδιαίτερα σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Οι άνθρωποι της διανόησης και των επιστημών προσέγγιζαν κάθε φορά ένα μέρος των προβλημάτων σε θεωρητικό πρώτα επίπεδο με την μέθοδο του διαλόγου ή της διαλεκτικής κατ΄άλλους. Με φιλοσοφικό ή επιστημονικό τρόπο προσπάθησαν να εξηγήσουν τις αιτίες όλων των φαινομένων ή των εκάστοτε προβλημάτων που αντιμετώπιζαν ως κοινότητες ή κράτη. Μέσα από αυτή την σφαιρική προσέγγιση των αιτίων οι απόψεις όλων αυτών των διανοουμένων, όπως ήταν φυσικό τις περισσότερες φορές ήταν αντιφατικές και πολλές φορές αλληλοσυμπληρούμενες, καθόσον όλοι οι άνθρωποι είναι ετερόφωτα πλάσματα και κατά δεύτερο λόγο ουδέποτε υπήρξε μια ενιαία κοινότητα του ανθρώπινου είδους στην Γη. Αυτό αποδεικνύει και μαρτυρεί και την πολιτική και την πολιτιστική διαφορετικότητα κάθε έθνους ή κάθε φυλής ανά τους αιώνες. Mέσα σ΄αυτή την μακραίωνη ιστορική πορεία της ανθρωπότητας, οι Έλληνες δημιούργησαν ένα καινοφανή τρόπο επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων, με βασικά προτάγματα την έννοια της ελευθερίας, αλλά και της κοινωνικής συλλογικότητας. Δημιούργησαν τον ελληνισμό. Τι σημαίνει όμως ελληνισμός? Από την προσολώνεια εποχή ακόμη 8ος και 7ος αιώνας οι Έλληνες που κατοικούσαν στη Πελοπόννησο και στην Στερεά Ελλάδα, αλλά και στα νησιά και είχαν δημιουργήσει τις πόλεις κράτη, ίδρυσαν αποικίες για λόγους εμπορικούς, πολιτικούς ή επισιτιστικούς, τόσο στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα , όσο και σε όλα τα παράλια της Μεσογείου, τον Εύξεινο πόντο και αργότερα με τον Αλέξανδρο μέχρι την Κίνα. Αυτή η αποικιοκρατία θα λέγαμε σήμερα, έδωσε την ευκαιρία στους Έλληνες, να έρθουν σε επικοινωνία με όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Ότι γνώσεις ή εμπειρίες έπαιρναν από όλους τους άλλους λαούς, που ερχόταν σε επαφή , μαζί και με τα οικονομικά οφέλη, γινότανε κτήμα όλων, και των μητροπόλεων , αλλά και των αποικιών. Και όπως μας λέγει και ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος: ότι περ αν Έλληνες βαρβάρων παραλάβωσι, κάλλιον τούτο εις τέλος απεργάζονται…δηλαδή, ότι και να έχουν πάρει οι Έλληνες από τους ξένους, πολύ καλλίτερα στο τέλος το τελειοποιούν. Οι Ίωνες πρόσεξαν τις μαθηματικές γνώσεις των Αιγυπτίων και τις αστρονομικές των Βαβυλώνιων. Έδωσαν όμως σε αυτές τον τύπο της ελληνικής, δηλαδή της λογικής επιστήμης. Η λογιστική των Αιγυπτίων , έγινε αριθμητική, δηλαδή μελέτη των αφηρημένων αριθμών και οι αστρονομικές γνώσεις των Βαβυλώνιων, έγιναν επιστήμες της μετεωρολογίας κι αστρονομίας για τη πρακτική ωφέλεια της ναυτιλίας και άλλων επαγγελμάτων. Τα κοινά χαρακτηριστικά του τότε αποικισμού ήταν : η γλώσσα, η θρησκεία, τα ήθη , τα έθιμα και η κοινή καταγωγή. Το όμαιμον ,το ομόγλωσσον και το ομότροπον. Με αυτό τον τρόπο ο Ελληνικός τότε κόσμος απόκτησε μια οικουμενικότητα και έναν ιδιαίτερο πολιτισμό , που μετέπειτα τον ονόμασαν οι ιστορικοί ελληνισμό ή δεύτερο αποικισμό. Μέσα σ΄αυτή την οικουμενικότητα οι αποικίες πόλεις κράτη εγκαθίδρυσαν ένα νέο για εκείνη την εποχή σύστημα διαχείρισης της εξουσίας ή των κοινών που λέμε με κύριο πρωταγωνιστή τον πολίτη, ο οποίος χρόνο με το χρόνο αποδεσμευόταν από τον κυρίαρχο δεσπότη ή γαιοκτήμονα . Αυτό βέβαια οφείλεται πρωτίστως στα νέα επαγγέλματα που ξεπήδησαν μέσα από τις εμπορικές και κοινωνικές επαφές με άλλους λαούς. Η διαρκής αναζήτηση για βιοπορισμό μέσα από την ναυτιλία και τις εμπορικές συναλλαγές πλάτυναν τις γνώσεις και τις μέχρι τότε εμπειρίες τους. Η ελεύθερη διακίνηση των αποίκων αύξησε την ικανότητα της κριτικής σκέψης μέσα από τις πολλαπλές συγκρίσεις που κάθε μέρα προσλάμβαναν. Οι μητροπόλεις δεν έπαιζαν το ρόλο του εθνοκεντρικού κράτους με την σημερινή έννοια, καθόσον και οι αποικίες ίδρυσαν με την σειρά τους και νέες αποικίες. Υπήρχαν οι ιεροί δεσμοί με την μητρόπολη και ο οικιστής ήταν ο αρχηγός των αποίκων , η δε τελετή αποικισμού έπαιρνε ιερό χαρακτήρα, αλλά δεν υπήρχαν άλλες οικονομικές υποχρεώσεις ή δεσμεύσεις απέναντι στην μητρόπολη. Έτσι η κάθε αποικία λειτουργούσε αυτόνομα, όπως και η μητρόπολη, όπως και όλες οι άλλες πόλεις-κράτη στον ελλαδικό χώρο. Αυτή η ιδιαιτερότητα της σχέσης μητρόπολης-αποικίας ομολογουμένως δημιούργησε ένα πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη σύστημα λειτουργίας ενός έθνους-κράτους με την σημερινή έννοια, η οποία από το το γεωγραφικό πλάτος και μόνο έδειχνε σαν μια διάσπαρτη αυτοκρατορία δίπλα από όμορους λαούς. Όπως ήταν φυσικό αυτές οι αποικίες, δέχθηκαν πρώτες από όλες τις πρώτες εχθρικές διαθέσεις των γειτονικών ισχυρών κρατών ιδιαίτερα της Ανατολής, καθόσον οι Δυτικοί λαοί ακόμη ζούσαν σε ανοργάνωτες κοινωνίες. Ο κοινός αυτός κίνδυνος εξ Ανατολών για τις αποικίες των Ελλήνων δημιουργούσε μια συνοχή στις υπόλοιπες μητροπόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας και μια αίσθηση κοινής απειλής, την οποία πολλές φορές αντιμετώπιζαν από κοινού και έτσι άτυπα μεταξύ των μητροπολιτικών πόλεων είχε εμπεδωθεί ένα ας μου επιτραπεί σύμφωνο αμυντικής προστασίας για όλες τις αποικίες. Η Ιωνία πρώτη υπήρξε η μήτρα που δέχθηκε όλες τις πολιτιστικές επιρροές από την Ανατολή και εκεί μέσα γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν πρώτα όλες οι φιλοσοφικές και επιστημονικές γνώσεις. Οι πρώτοι φιλόσοφοι, ρήτορες, σοφιστές, γιατροί, δάσκαλοι, λογιστές, μαθηματικοί, φυσικοί, ιστορικοί κ.α. γεννήθηκαν και ίδρυσαν σχολές στις αποικίες της Ιωνίας και της κάτω Ιταλίας: Στην Ιωνία οι φυσικοί φιλόσοφοι, Αναξίμανδρος (άπειρο), Αναξιμένης (αέρας), Θαλής (ύδωρ), Ξενοφάνης (ποίηση), Ηράκλειτος , Πρωταγόρας, Γοργίας, Δημόκριτος , ενώ στην κάτω Ιταλία: Οι Πυθαγόρας, Παρμενίδης, Ζήνων, Εμπεδοκλής κ.α. Αυτοί όλοι ονομάστηκαν προσωκρατικοί ή φυσικοί φιλόσοφοι και σε αυτούς οφείλεται η μεγάλη μετέπειτα πολιτική και πολιτιστική άνθιση στις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας. Οι περισσότερες από αυτές τις περιφερειακές πόλεις είχαν ένα ξεχωριστό τρόπο διακυβέρνησης με τις λεγόμενες συνελεύσεις των πολιτών, αντίστοιχες με τις μετέπειτα εκκλησίες του δήμου, οι οποίες λειτούργησαν, όταν το δημοκρατικό πολίτευμα είχε ολοκληρωθεί μετά την επανάσταση το 462 π.Χ. από το Εφιάλτη στην Αθήνα, ενώ μερικές άλλες αποικίες είχαν τυραννικά ή ολιγαρχικά καθεστώτα. Αυτός ο διάσπαρτος Ελληνικός κόσμος ζούσε και δρούσε δίπλα σε άλλα βασίλεια, όπως αυτό των Λύδιων ,των Περσών, των Σκύθων, των Πάρθων, των Αιγύπτιων, των Ετρούσκων, των Καρχηδόνιων κ.α., άλλοτε ως ελεύθεροι και άλλοτε ως φόρου υποτελείς, όπως έγινε και μετά την αποτυχημένη Ιωνική επανάσταση το 499 π.Χ. και δώθε. Το ναυτικό και το εμπορικό δαιμόνιο των διάσπαρτων αυτών αποίκων που αποτελούσε μια ιδιότυπη αυτοκρατορία μέσα στους κόλπους των άλλων εθνών, δημιούργησε πράγματι μια επανάσταση πνευματική και πολιτική και οικονομική εκείνη την εποχή. Ο πλούτος από τις εμπορικές συναλλαγές ήταν ύψιστης σημασίας. Η αυτονομία και η αυτοτέλεια των αποίκων δημιουργούσε προβλήματα και στους γύρω και στις ίδιες τις μητροπόλεις. Άνθρωποι διωγμένοι και ξεριζωμένοι από την πατρίδα τους για πολιτικούς ή βιοποριστικούς λόγους ένιωθαν την ανάγκη να ανασάνουν λεύτερα. Η ανάγκη, αυτή η λέξη που κάνει τους ανθρώπους ενστικτωδώς να δρουν και να αγωνίζονται, ήταν το κλειδί της επιτυχίας. Ήταν οι δαιμόνιοι που από ανάγκη και από συνεχή ανασφάλεια μακριά από την πατρίδα τους, μάθαιναν και ρούφαγαν γνώσεις και εμπειρίες για να επιβιώσουν. Δεν έμειναν όμως εκεί. Τις γνώσεις τις έκαναν κτήμα τους τις καλλιέργησαν, τις διένειμαν, τις έκαναν λογισμό και επιστήμες. Αυτό όμως οφείλεται σε μια βασική αιτία. Στην διαχείριση της εξουσίας. Τις γνώσεις, όπως και όλες τις εξουσίες των λαών της Ανατολής τις κατείχαν κλειστές κάστες των ιερατείων ή των αυλικών, γιατί οι λαοί τους ήταν υπήκοοι και δούλοι, δεν είχαν δικαιώματα έκφρασης ή συμμετοχής στην εξουσία, απολυταρχικά ,μοναρχικά ή θεοκρατικά πολιτεύματα. Καμία απολύτως ελευθερία. Εκεί οι άποικοι έκαναν πράξη με τις συνελεύσεις των πολιτών τα πρώτα βήματα προς την δημοκρατία. Τύραννος αλλά και συνέλευση πολιτών, ποτέ ισόβιος βασιλεύς ή θεός αρχηγός. Μέσα σ΄αυτό το πρώιμο στάδιο της δημοκρατίας λειτούργησαν οι πρώτοι φυσικοί φιλόσοφοι, που με την λογική και τον ορθό λόγο προσπάθησαν να δώσουν, σε θεωρητικό επίπεδο προαιώνιες απαντήσεις στα ερωτήματα, για την κοσμογονία, για τους θεούς, για το ήθος, την αρετή , τον θάνατο και την αθανασία, για την δικαιοσύνη και την θέση του θνητού μέσα σε όλα αυτά. Για μερικούς μελετητές της ιστορίας οι Ίωνες ήταν οι πρώτοι με τους μετέπειτα της κάτω Ιταλίας αποίκους, που έδωσαν τα πρώτα φώτα στην υπόλοιπη μητροπολιτική Ελλάδα, σε αυτούς οφείλουμε την μετέπειτα πολιτική και πνευματική αναγέννηση και την δημοκρατία ως σύστημα διακυβέρνησης των πολιτών. Το μεγάλο ατύχημα για τους Έλληνες και τον ευρύτερο Ελληνισμό ήταν ότι όλες οι πόλεις δεν κατάφεραν να αποκτήσουν δημοκρατικά πολιτεύματα και οι τεράστιες αυτές πολιτικές διαφορές ως προς την διαχείριση της εξουσίας, οδήγησαν γρήγορα στην διάσπαση και στην φιλονικία, που αφορούσε την πρωτοκαθεδρία, όταν μιλούσαν για ένωση. Το ίδιο ακριβώς που συμβαίνει σήμερα με τα κόμματα μέσα στις υποτιθέμενες δημοκρατίες. Ανεξάρτητα όμως από το πολίτευμα της δημοκρατίας, που ο αιώνιος εχθρός της είναι η ολιγαρχία, ο ευρύτερος ελληνισμός σε περιόδους κρίσης επέδειξε ιδιαίτερες αρετές αυτοθυσίας και αυταπάρνησης, γιατί η ελευθερία ως ιδέα έτρεφε όλες τις γενιές από αιώνες. Αν μετά τους Μηδικούς πολέμους ο ελληνισμός είχε δημιουργήσει μια ενιαία συμμαχία αντίστοιχη της Αθηναϊκής, ίσως οι τύχες όλου του κόσμου να ήταν διαφορετικές σήμερα. Έστω και διηρημένος ο ελληνισμός δημιούργησε μια παγκόσμια παρακαταθήκη. Τον κλασσικό πολιτισμό, που είναι η βάση όλου του Δυτικού σημερινού πολιτισμού. Είναι τα θεμέλια του παγκόσμιου πολιτισμού. Σε άλλη ανάρτηση θα μιλήσουμε για την σημασία του ελληνισμού, σε σχέση με τον χριστιανισμό και μετά σε σχέση με την δημοκρατία στην σημερινή εποχή μας................................................................................................................................... Υ.Γ. Θα σας θυμίσω ένα απόσπασμα απο το βιβλίο μου ΤΕΤΡΑΔΙΑΣΤΑΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ ΤΩΝ ΙΣΜΩΝ -ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΤΑΣ....< ο Έλληνισμός, που άλλοι τον αποκαλούν -ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΑΥΜΑ- , στηρίχθηκε σε τρείς αρνήσεις: 1) Δεν είχε ποτέ ιερό βιβλίο....2) Δεν είχε ποτέ ισόβιους αρχηγούς, άρχοντες ή βασιλείς και 3) Δεν είχε ποτέ ταμπού.... Δημήτρης Τσιμπούρης.. ΑΙΓΙΝΑ 9-5-2017