ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΔΩΡΟ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΑΓΑΠΟΥΝ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ...

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ <ΥΠΟΘΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ>....

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ...!!!!

ΥΠΟΘΕΣΗ   ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ιούνιος 2014.

Προβληματίστηκα σοβαρά αν θα συνέχιζα τη ποίηση ή τη πεζογραφία.

Τελικά αποφάσισα!

 Πεζογραφία με ιστορική, φιλοσοφική και κοινωνική  προσέγγιση για την δημοκρατία, μέσα από διάλογο. Δύσκολο εγχείρημα οι διάλογοι ευχάριστο όμως για τους αναγνώστες. Ελπίζω να τα καταφέρω.

Τώρα θα με ρωτούσε κάποιος γιατί πάλι για τη δημοκρατία ;

Απαντώ.

«Ύψιστο αγαθό η δημοκρατία»

Γιατί η δημοκρατία και η δημοκρατική συμπεριφορά του ατόμου είναι το ύψιστο αγαθό. Το πολίτευμα της αληθινής δημοκρατίας τελικό σκοπό έχει την ευδαιμονία ως και την  ηθική τελείωση όλων όσων συμμετέχουν  σ’ αυτή. Το αγαθό της δημοκρατίας δεν είναι μια αφηρημένη έννοια ή ιδέα, που πρέπει να ενδιαφέρει μόνον όσους ασχολούνται με τη πολιτική, αλλά όλους τους ανθρώπους από την ηλικία των 7 ετών και πάνω, που αρχίζει η περίοδος της μόρφωσης.

Η απόκτηση του αγαθού της δημοκρατίας  απαιτεί τη καθολική συμμετοχή των πολιτών στο πολιτικό γίγνεσθαι. Αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες μιας κοινωνίας, θα πρέπει να έχουν κοινή εκπαίδευση, με σαφή προσανατολισμό την δημοκρατική συμπεριφορά στην λήψη όλων των αποφάσεων.

«Διδαχή  Αρετών»

 Οι βασικές αρετές της αγάπης, της δικαιοσύνης, της συγχώρησης, της προσαρμοστικότητας και της κατανόησης μαζί με τις άλλες, όπως της φιλαλληλίας, της φιλαληθείας, της τιμιότητας, της ευγενούς άμιλλας, της αυτάρκειας, της φιλοπατρίας, της ανδρείας, του μέτρου, της εγκράτειας, της φρόνησης, της σωφροσύνης, της ολιγάρκειας, της φιλομάθειας  κ.α., θα πρέπει να διδάσκονται  και να εφαρμόζονται  ως προαπαιτούμενα για την απόκτηση του αγαθού της δημοκρατίας.

Η δημοκρατία και η εφαρμογή της ως πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης είναι καθαρά ελληνικό πνευματικό και πολιτικό  δημιούργημα. Για την ορθή λειτουργία του απαιτείται, πίστη, βούληση, γνώση, αγαθή προαίρεση, ευθύνη και υποχρεωτική συμμετοχή του πολίτη στην υπόθεση των κοινών της πόλης.

«Γέννηση της Δημοκρατίας»

Η δημοκρατία λοιπόν που γεννήθηκε στο λαό ως ιδέα, χρειάστηκε να περάσουν αρκετοί αιώνες με πάλη και αγώνες, ενάντια στα μοναρχικά, αριστοκρατικά και ολιγαρχικά καθεστώτα, μέχρι την πλήρη εφαρμογή της ως συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα. Εδραιώθηκε πρώτα στην συνείδηση των ελλήνων πολιτών ως  αγαθό. Και όταν μιλάμε για αγαθό εννοούμε και τα πνευματικά και τα ψυχικά και τα υλικά αγαθά, που γεύεται ο άνθρωπος. Η Αθηναϊκή δημοκρατία, όπως αναφέρεται και στον Επιτάφιο, που εκφώνησε ο Περικλής, είχε σαν μόνιμο στόχο την δημιουργία μια πόλης με πολίτες «καλούς καγαθούς».

Η λέξη καγαθούς δεν σήμαινε την αγαθότητα με την σημερινή σημασία της λέξης, αλλά τον ανδρειωμένο πολίτη, που θα γευόταν τα αγαθά της δημοκρατίας, αφού αυτή πρώτα θα τον είχε εκπαιδεύσει και θα τον είχε μετατρέψει σε «καλό» πολίτη. Και το καλός πολίτης σήμαινε για τους Αθηναίους πολλά. Σήμαινε εκπαίδευση, συμμετοχή, συλλογικότητα με εμπέδωση όλων των αρετών και των γνώσεων της εποχής εκείνης. Γνώριζαν ότι με την ενιαία αγωγή και εκπαίδευση των πολιτών θα είχαν στην πόλη τους πολίτες ενάρετους, φιλοπάτριδες, ελεύθερους, με  μεγάλη ευαισθησία στο καλό, το ωραίο και το Αληθινό.

Η ιδέα και η αναγκαιότητα για την από κοινού διαχείριση των κοινών με τα τρία γιώτα (ι) της δημοκρατίας, που είναι η ισότητα, η ισονομία και η ισοτιμία με τον δήμο (τον λαό-τους πολίτες) να κρατούν, δεν γεννήθηκε ξαφνικά στους έλληνες τον 5^ο αιώνα π.Χ.

Τότε ολοκληρώθηκε.

Η ιδέα της δημοκρατικής διακυβέρνησης ήταν ένας συνεχής αγώνας και μια πάλη των τάξεων που ξεκίνησε από τους Μινωίτες της αρχαίας Κρήτης το 3100 π.Χ. και πρίν, αφού το πρώτο βουλευτήριο στον ελλαδικό χώρο βρέθηκε στην Πολιόχνη της Λήμνου και εικάζεται ότι λειτούργησε από το  4.000 χιλιάδες π.Χ.

Στον ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερα στην Ιωνία ο αποικισμός με το εμπόριο και την ναυτιλία δημιούργησε μια νέα τάξη πολιτών.

Η νέα τάξη (ο δήμος) ξέφυγε από τον γαιοκτήμονα δεσπότη, τον ευγενή και τον αριστοκράτη. Νέα επαγγέλματα γεννήθηκαν, όπως αυτό του  έμπορου, του ναυτικού, του επιχειρηματία, του δάσκαλου, του ρήτορα, του καλλιτέχνη, του ποιητή, του ζωγράφου, του γιατρού, του τεχνίτη. Τα αποτελέσματα  της αλλαγής αυτής ήταν και  οικονομικά. Με τις νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, οι άνθρωποι απελευθερώθηκαν από την εξουσία του άρχοντα δεσπότη και η απαίτηση για συμμετοχή  στην εξουσία ήταν έντονη.

Η παραπάνω απαίτηση δεν προέκυψε τυχαία ή από στοχασμό. Προϊστορία συμμετοχής των πολιτών στην εξουσία υπήρχε στον ελλαδικό χώρο με καθεστώτα και τυράννων ακόμη. Η επαφή όμως των ελλήνων αποίκων με άλλους λαούς επέτρεψε σε αυτούς να ανταλλάξουν και να αποκτήσουν νέες γνώσεις και εμπειρία.

Και όπως  μας πληροφορεί  ο  Όμηρος:, «ότιπερ αν Έλληνες βαρβάρων παραλάβωσι, κάλλιον τούτο εις τέλος απεργάζονται», δηλαδή ότι και να  έχουν πάρει οι Έλληνες από τους ξένους πολύ καλλίτερα αυτό στο τέλος το τελειοποιούν.

Η νέα αυτή τάξη που ονομάστηκε δήμος απορρόφησε, συνέκρινε και τελειοποίησε τις νέες γνώσεις που είχε αποκτήσει.

Οι επιστήμες και ο φιλοσοφικός στοχασμός στις πόλεις της  Ιωνίας έφθασε να δώσει τους πρώτους καρπούς με τους φυσικούς φιλοσόφους, ρήτορες και σοφιστές. Οι λαοί της Ιωνίας ένιωθαν και σκέπτονταν ελεύθερα. Οι πολίτες συμμετείχαν έντονα στην υπόθεση των κοινών.

Από τον 8^ο αιώνα μέχρι και τον 5^ο αιώνα  οι λαοί της Ιωνίας μετέδωσαν στους έλληνες της υπόλοιπης Ελλάδας τις πρώτες φιλοσοφικές σκέψεις,  και τις πρώτες επιστημονικές ανακαλύψεις.

Το σπουδαιότερο όμως που μετέδωσαν στους Έλληνες οι Ίωνες, ήταν οι ώριμες  δημοκρατικές  διαδικασίες. Αυτές οι δημοκρατικές διαδικασίες ήταν  οι υποχρεώσεις για συμμετοχή των πολιτών στην εκκλησία του δήμου ως και τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που απολάμβαναν οι πολίτες μέσα στην δημοκρατία. Προνόμια και αγαθά, που μέχρι πριν ήταν αδιανόητα. Μέσα στο διάστημα των τεσσάρων αιώνων 8^ος-5^ος ,  δόθηκε η ευκαιρία στον άνθρωπο να ελευθερώσει  το πνεύμα να αρθρώσει ελεύθερα δημόσιο λόγο και να διαχειριστεί την υπόθεση των κοινών με απαράμιλλη ισοτιμία. Ιδιαίτερη και κορυφαία στιγμή ολοκλήρωσης της δημοκρατίας υπήρξε το 462 π.Χ.,   όταν ο Εφιάλτης,   άγνωστος στους περισσότερους Έλληνες, με την μοναδική στα ιστορικά χρονικά της ανθρωπότητας, ειρηνική επανάσταση εγκαθίδρυσε πλήρως την Αθηναϊκή δημοκρατία και μετά την στυγερή και αποτρόπαια δολοφονία του από τους πολιτικούς του αντίπαλους ανέλαβε ο Περικλής, που έκανε την Αθήνα να είναι για πολλούς αιώνες το κέντρο του πολιτισμού και του πνεύματος.

Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι.                                                       

Η δημοκρατία έχει πλέον παγιωθεί σε όλα σχεδόν τα κράτη του κόσμου. Γιατί επιμένεις  ακόμη;

Θα επιμένω όσο έχω φωνή και πνεύμα, γιατί το τεράστιο έλλειμμα  της δημοκρατίας και η φαλκιδευμένη εφαρμογή της δημιουργεί σε παγκόσμιο επίπεδο  μία σύγχυση, μία συνεχιζόμενη ανισότητα και μία διαστροφή, σε όσους  συμμετέχουν στην εξουσία και σε όσους ονειρεύονται να εξουσιάσουν ως ειδικοί ή επαγγελματίες πολιτικοί.

Με την σημερινή εφαρμογή των χαλκευμένων και παραποιημένων συστημάτων της δημοκρατίας, έχουν αποκλείσει  το πολίτη από την υποχρέωση της καθολικής συμμετοχής σε όλα τα αξιώματα,  που εξασφάλιζε η  κλήρωση και αυτά πλέον τα αξιώματα αποκτώνται με την διαδικασία της ψήφου.

Η συμμετοχική, άμεση δημοκρατία,  εδώ και πολλούς αιώνες είναι προνόμιο των ολίγων, που αποτελούν  τη κάστα των επαγγελματιών πολιτικών. Η άμεση συμμετοχή των πολιτών στην λήψη των αποφάσεων στην  εποχή μας  έχει λάβει άλλες μορφές, όπως αυτή της δήθεν δημόσιας διαβούλευσης ή ενημέρωσης.

Σήμερα όλα τα κράτη του κόσμου και τα υπανάπτυκτα ακόμη ή και  κράτη με δικτατορικά καθεστώτα διαλαλούν την δημοκρατικότητά τους. Από άγνοια ίσως ή από κληρονομηθείσα πρακτική εφαρμογή του νέου μοντέλου δημοκρατικής αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης, έχουν υιοθετήσει, ότι οι δημοκρατικά και κομματικά εκλεγμένες ηγετικές προσωπικότητες, είναι υπεύθυνες για τις τύχες κάθε λαού.

Οι πολίτες της ανθρωπότητας είναι απλοί θεατές στα μονόπρακτα των πολιτικών σχηματισμών ή των ισχυρών ηγετικών προσωπικοτήτων. Η ειδική εκπαίδευση για τη παραγωγή μελλοντικών πολιτικών γίνεται από τη δευτεροβάθμια ακόμα και τριτοβάθμια εκπαίδευση με επιλογή των αρίστων εγκεφάλων της ανθρωπότητας. Συμπληρώνονται μετά, από τους γόνους των πολιτικών και οικονομικά ισχυρών οικογενειών μέσα σε συγκεκριμένα γνωστά εκπαιδευτικά ιδρύματα σε Ευρώπη, Αμερική και αλλαχού. Κριτήριο η παραγωγή στρατευμένων  ηγετών. Έχουν κοινή αφετηρία εκπαίδευσης και κοινό όραμα διακυβέρνησης σε παγκόσμια κλίμακα και όλως περιέργως γνωρίζονται όλοι μεταξύ τους, σαν τους παλιούς γαλαζοαίματους.

Η υποχρεωτική συμμετοχή των πολιτών στην ενάσκηση της εξουσίας  με την περίφημη διαδικασία της ψήφου, κάθε 4 ή 5 χρόνια, για την εκλογή των αντιπροσώπων, μετέτρεψε τον ενεργό πολίτη σε ένα άβουλο πολιτικό ον.

Ο πολίτης πλέον  λειτουργεί με εκφραστή τον εκλεγμένο αντιπρόσωπο. Ο αντιπρόσωπος έχει αναλάβει το ρόλο του νομοθέτη, του εκτελεστή, του καθοδηγητή,  του προστάτη. Εκτός των άλλων   οι εκλεγμένοι  έχουν  και τα θεσμοθετημένα προνόμια της ασυλίας, της ατέλειας, της φύλαξης δια βίου, της καλής συνταξιοδότησης, της ειδικής ιατρικής περίθαλψης, της πρόσληψης των ημετέρων στα διοικητικά όργανα της βουλής και άλλα πολλά.         

Ο πολίτης έμαθε με την διαδικασία της εκλογής αντιπροσώπων, να αποποιείται των ευθυνών του. Φόρτωσε όλες τις ευθύνες στους εκλεγμένους  και από τότε ξεκουράστηκε….

Έγινε θεατής και αναποτελεσματικός κριτής.

Η  λέξη πολίτης σήμαινε τον άνθρωπο της πόλης, που συμμετείχε άμεσα στην νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική εξουσία με κλήρωση και παρήγαγε ο ίδιος πολιτική και όχι οι αντιπρόσωποί του, όπως συμβαίνει σήμερα.

Για όλα στην σημερινή μορφή της δημοκρατίας  υπεύθυνοι είναι οι εκλεγμένοι και ποτέ ο πολίτης. Έπαψε να παράγει πολιτική. Δεν έχουμε να ζηλέψουμε τίποτα, από τα παλαιά αριστοκρατικά, ολιγαρχικά, φεουδαρχικά, αυτοκρατορικά, βασιλικά ή θεοκρατικά καθεστώτα.

 Άμα δεν αρέσουν  τα έργα των αντιπροσώπων, στα 4 χρόνια ή και συχνότερα τους αλλάζει και ψηφίζει νέους προστάτες.

Αναρωτηθήκαμε  ποτέ ποιοι είναι αυτοί οι συνήθως ύποπτοι υποψήφιοι  αντιπρόσωποί μας  σε τοπικό ή σε περιφερειακό επίπεδο;

Σχεδόν ποτέ.

Επιδείξαμε εν πολλοίς μια αδιαφορία.

 Όσοι αντιδρούσαν και επέκριναν την διαδικασία και το σύστημα ανάλογα με την δυναμική που εξέφραζαν με τις απόψεις τους, αν είχαν άμεση και μεγάλη ανταπόκριση, ετίθεντο με τρόπο στο περιθώριο. Άλλοι πάλι, στιγματίζονταν ως αντιδημοκρατικά στοιχεία ή αναρχικοί, όταν οι ενέργειές τους και οι θέσεις τους ξεπερνούσαν τα εσκαμμένα και προκαλούσαν αναταραχή και  πολιτικό προβληματισμό.     

Πολλές φορές σε συζητήσεις πολιτικού ενδιαφέροντος με φίλους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και άνω, διαπίστωνα μια γενικευμένη άγνοια γύρω από την λειτουργία του Αθηναϊκού Πολιτεύματος , όπως συνέβαινε και σε μένα, αν δεν τύχαινε να μελετήσω σχετικά συγγράμματα ιστορικών για την δημιουργία και τη λειτουργία της δημοκρατίας, παρόλο που είχα αποφοιτήσει από την Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Αυτό το δικαιολογούσα, αφού  ουδέποτε σε κανένα Ελληνικό Πανεπιστήμιο δεν είχε διδαχθεί ως κύριο μάθημα η λειτουργία της Αθηναϊκής δημοκρατίας με την κλήρωση. Λίγες αναφορές μέσα στα συγγράμματα των καθηγητών και μόνον γενικού ενδιαφέροντος  για τις μεταρρυθμίσεις  από την εποχή του Σόλωνα μέχρι τον Περικλή για το αξιολογότερο πολιτικό σύστημα της δημοκρατίας,  που δημιούργησαν οι πρόγονοί μας.

Ουδείς μέχρι σήμερα Ακαδημαϊκός έχει συγγράψει για διδαχή σύγγραμμα, με αντικείμενο την δημιουργία και την λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στον ελλαδικό χώρο, αφού τις πρώτες και βασικές  πηγές τις αντλούμε από την « Αριστοτέλους Πολιτεία », η οποία βρέθηκε και διαβάστηκε στο Βερολίνο και μετά στο Λονδίνο, το 1891. Πιστεύω ότι ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης κατέγραψε με λεπτομέρεια το πολίτευμα και την λειτουργία της Αθηναϊκής δημοκρατίας, όπως και τα πολιτεύματα άλλων πόλεων της εποχής του, όχι από ιστορικό ενδιαφέρον μόνον, αλλά και από σεβασμό στο θεσμό της δημοκρατίας της Αθήνας, που μπορούσε αν και ο ίδιος ολιγαρχικός να εκφράζεται ελεύθερα και ως μέτοικος ακόμη. Πιστεύω ότι ο μεγάλος φιλόσοφος, ενώ είχε μιλήσει για την ηθική και τις αρετές, ωστόσο για την δημοκρατική σκέψη και στάση του πολίτη ως αγαθό και αρετή δεν ανέφερε τίποτα…

Αν αυτό υποκρύπτει κάτι... το αφήνω στη κρίση σας.

Στη κρίση σας αφήνω πάλι τις βαρύγδουπες εκφράσεις και απόψεις σπουδαίων Πολιτικών και Ακαδημαϊκών ότι, είναι ουτοπία να συζητάμε για ένα πολιτικό σύστημα που πέτυχε μεν, αλλά δεν άντεξε στη πορεία του. Τους λόγους που δεν άντεξε να εξελιχθεί η δημοκρατία αν και γνωρίζουν καλά, τους αφήνουν να αιωρούνται και με απλά λόγια ισχυρίζονται ότι,  ο λαός δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί την εξουσία, γιατί η εφαρμογή της απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις  και εμπειρία.

Υπερτονίζουν ότι η δημοκρατία της εποχής του Περικλή λειτουργούσε σε μικρές πόλεις κράτη, στα οποία ακόμη η δουλεία δεν είχε καταργηθεί, οι γυναίκες δεν συμμετείχαν και πολλές φορές  τα ηνία της δημοκρατίας, όπως για παράδειγμα στην Αθήνα τα είχε ο μεγάλος ρήτορας και εκλεγμένος στρατηγός του αριστοκρατικού γένους των Αλκμεωνιδών,  Περικλής,  για τον οποίο έγραψαν ορισμένοι ιστορικοί  ότι, λόγω της ισχυρής προσωπικότητας και της ευγενούς καταγωγής του,  έπειθε με  λόγια {ρητορική} στην βουλή το λαό, ενώ στην πραγματικότητα διοικούσε ως δικτάτορας ή δημαγωγός. « Τω τε λόγω μεν δημοκρατία, τω τε έργω δε ενός ανδρός αρχή» έλεγαν, υπονοώντας ότι, ο λαός δεν ασκούσε ο ίδιος την εξουσία, αλλά οι εκάστοτε ισχυροί και ο λαός πολλές φορές παρασυρόταν από  δημαγωγούς και το πολίτευμα της δημοκρατίας μετατρεπόταν σε οχλοκρατία ή φαυλοκρατία, όπως υποστήριζε και ο Πλάτωνας, εκ πεποιθήσεως  ολιγαρχικός.

Τον λαό οι εκάστοτε ολιγαρχικοί τον έβλεπαν και τον θεωρούσαν ως μια μάζα, ως μια αγέλη, όχι ως ένα σύνολο πολιτών.

Στις εξέδρες και στα μπαλκόνια ακόμη και σήμερα οι υποψήφιοι αντιπρόσωποι, όταν ομιλούν, συνήθως και όλως περιέργως αρχίζουν με την φράση- Λαέ της… Αθήνας- και όχι - Πολίτες της… Αθήνας.

Πολίτης σημαίνει άτομο ξεχωριστό στην πόλη με την δική του μορφή και ιδιαιτερότητα, ελεύθερο και όχι μαζικοποιημένο, όπως τον θέλουν να λειτουργεί και να σκέπτεται οι κυβερνώντες. Άλλο συλλογικότητα και άλλο μαζικοποίηση.

Πολλοί διανοούμενοι και πολιτικοί νομίζω πως εσκεμμένα χρησιμοποιούν τους όρους, κυρίαρχος λαός ή την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας ή της λαοκρατίας, που σε πρώτο άκουσμα φανερώνει ότι σύμπας ο λαός, το πλήθος άρχει, κρατεί.

Πότε και σε ποια κοινωνία έχει γίνει ποτέ κυρίαρχος ο λαός;

Στην άμεση δημοκρατία συμμετείχαν ισότιμα όλοι οι πολίτες με κλήρωση στην ανάληψη δημοσίων αξιωμάτων, όταν ερχόταν η σειρά τους «άρχεσθαι και άρχειν εν μέρει(με την σειρά)».

Ποτέ όλος ο λαός σαν σύνολο δεν συμμετείχε στην ενάσκηση της εξουσίας. Η σωστή επιστημονική έκφραση θα έπρεπε να ήταν, η κυριαρχία των πολιτών ή η αρχή της κυριαρχίας των πολιτών ή της Ελλήνων Πολιτείας. Ο Αριστοτέλης γιατί δεν έγραψε για λαοκρατία ή για κάποια αρχή λαϊκής κυριαρχίας;

Ας το σκεφθούμε λίγο περισσότερο αυτό… 

Στο βιβλίο αυτό, που τον τίτλο του ακόμη δεν τον έχω επιλέξει και προσωρινά το δουλεύω ως « Υπόθεση Δημοκρατίας», θα προσπαθήσω  μέσα από διαλόγους, να αποδείξω ότι το έλλειμμα δημοκρατίας, που προέρχεται από την άγνοια των πολιτών γύρω από την λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, ως και η ύποπτη συμπεριφορά και αρνητική κριτική εκ μέρους πολλών διανοουμένων, μέσα και έξω από την Ελλάδα, έχει δημιουργήσει σε όλη την ανθρωπότητα τεράστια πολιτικά αδιέξοδα. Προτάσσουν  την σύγκρουση των δήθεν κρατικών συμφερόντων, ενώ στην ουσία έχει θεσμοθετηθεί ένα καθαρά νεοπλατωνικό σύστημα διακυβέρνησης των λαών από «πεφωτισμένους»  επαγγελματίες πολιτικούς, τους οποίους εκπαιδεύουν στα φυτώρια των ηγετών, οι μόνιμοι αόρατοι άρχοντες της παγκόσμιας εξουσίας.

Αντί των εκτεταμένων, συχνών και αιματηρών πολεμικών συγκρούσεων για τη διανομή του παραγόμενου πλούτου των λαών, έχει  εφαρμοστεί η νέα πολιτική των Πολυεθνικών και των  Τραπεζών με την υποστήριξη των Διεθνών υποτίθεται Οργανισμών και των πολυπληθών Συμβουλίων.  Δεν λησμονούν βέβαια και την πολεμική τέχνη, με τις τοπικές συγκρούσεις και τις από κοινού επεμβάσεις για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ειδικότερα σε χώρες με καλά κοιτάσματα ορυκτού πλούτου. Έχουν τοποθετήσει  τα δικά τους νέα βλαστάρια  ως εντολοδόχους  στα κέντρα της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και όλα πάνε μια χαρά….

Η δημοκρατία και η δημοκρατική στάση για αυτούς δεν είναι αγαθό που κατέκτησαν οι έλληνες με τις υπόλοιπες αρετές που κατείχαν, αλλά  ένα παλαιό  επιτυχημένο μεν, αλλά ανεφάρμοστο για την σημερινή εποχή μοντέλο διακυβέρνησης και τίποτε άλλο. Όλως περιέργως όμως κράτησαν και χρησιμοποιούν την λέξη δημοκρατία.

 Έχουν το δικαίωμα αυτό;

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο        Π Ρ Ω Τ Ο

«Διάλογοι»

Οι παρακάτω διάλογοι δεν είναι φανταστικοί. Είναι συζητήσεις με φίλους και γνωστούς που έγιναν σε παρελθόντα χρόνο χωρίς τους τύπους της συνέντευξης ή της ημερίδας σε προκαθορισμένο χώρο και χρόνο. Σε  τυχαίες συνευρέσεις  δύο, τριών ή και περισσότερων φίλων μας δινόταν η ευκαιρία και εκφράζαμε ελεύθερα τις απόψεις μας.

Την τελευταία διετία είχα την τύχη να γνωρίσω αρκετά άτομα με κοινά ενδιαφέροντα και κοινούς προβληματισμούς.

Θα αρχίσω τον πρώτο διάλογο με τον αξιαγάπητο φίλο Φίλιππο.

Θέμα:  Αυτάρκεια – Ελευθερία – Δημοκρατία.

- Φίλιππε, το ερώτημα που θέτω είναι: στην εποχή μας οι άνθρωποι νιώθουν αυτάρκεις και ελεύθεροι μέσα στα δημοκρατικά πολιτεύματα;

- Δημήτρη το θέμα είναι αρκετά μεγάλο, αλλά θα προσπαθήσω να ανοίξω το διάλογο με την γνωστή ρήση του φιλόσοφου Επίκουρου ότι: Η ελευθερία είναι μέγιστος καρπός της αυτάρκειας.

                                                 «Αυτάρκεια»

Κατ’ αρχήν θα πρέπει να ορίσουμε ότι, αυτάρκης είναι αυτός που μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες μόνος του, με τις δικές του δυνάμεις. Αυτάρκης πάλι θεωρείται και αυτός που αρκείται με όσα έχει. Αν αυτό το εξετάσουμε σε επίπεδο κοινωνίας η έννοια της αυτάρκειας διαστέλλεται, αφού  θα πρέπει να εξετάσουμε  σε ένα βάθος χρόνου, πότε  αντιλήφθηκαν  οι  κοινωνίες το ωφέλιμο της αυτάρκειας και ένιωσαν το γλυκό και μέγιστο καρπό της ελευθερίας και  ποια πολιτικά συστήματα  είχαν εφαρμοστεί.

Ο Επίκουρος μίλησε προφανώς για την αυτάρκεια σε ατομικό επίπεδο, υποστηρίζοντας σωστά  ότι, όταν την αυτάρκεια την κάνουμε καθημερινά  πράξη και  αρκούμαστε σε αυτά που έχουμε, αυτόματα κερδίζουμε την ελευθερία. Δεν μίλησε για πολιτικά συστήματα.

- Πιστεύω Φίλιππε ότι, μια ιστορική αναδρομή στις πρώτες κοινωνίες των ανθρώπων θα βοηθούσε ιδιαίτερα.

- Σωστά Δημήτρη.

Οι άνθρωποι στις πρωτόγονες κοινωνίες ζούσαν νομαδικά και συνεχώς άλλαζαν τόπους για εξεύρεση τροφής (τροφοσυλλεκτικές κοινωνίες). Την γνώση της καλλιέργειας δεν την γνώριζαν και τη τροφή τους την εξασφάλιζαν από τους καρπούς των δένδρων. Προφανώς να αποθήκευαν κάποιες ποσότητες καρπών, αλλά όπως είναι φυσικό δεν  εξασφάλιζαν με κάποια επάρκεια και για μεγάλο χρονικό διάστημα την επιβίωσή τους. Στο νου τους είχαν την επόμενη μετακίνηση για εξεύρεση τροφής.

 Από τότε όμως που οι άνθρωποι καλλιέργησαν τη γη και ημέρεψαν τα ζώα, οι μετακινήσεις μειώθηκαν σταδιακά  και οι άνθρωποι από κυνηγοί  τροφοσυλλέκτες έγιναν αγρότες, κτηνοτρόφοι, αλιείς. Δημιούργησαν τις πρώτες κοινότητες, τα πρώτα χωριά, τις πόλεις, έγιναν αστοί. Μοίρασαν τη γη, απόκτησαν βιός, συνεργάσθηκαν, αλληλοβοήθησαν και άρχισαν να συλλαμβάνουν την ιδέα της επάρκειας των αγαθών, αλλά και της ανταλλαγής για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία και επαρκή για την επιβίωσή τους χωρίς να μετακινούνται συνεχώς. Πόλεις και χωριά με πλούσια εδάφη δημιουργούσαν ένα νέο τρόπο ζωής,  αισθάνονταν ασφάλεια,  ένιωθαν ελευθερία, ενώ απεναντίας άλλοι με εδάφη άγονα ή κυνηγοί τροφής πολλές φορές άρπαζαν με την βία το βιός των γειτόνων. Από τότε η λέξη βιός έγινε παράγωγη της βίας, καθόσον  η διαφύλαξη των παραγόμενων αγαθών χρειαζόταν βία, δύναμη και όπλα από τους επίδοξους άρπαγες γείτονες, που δεν είχαν τα αναγκαία και επαρκή. Δεν  πρέπει όμως,  να μας διαφεύγει και το γεγονός ότι, η ενασχόληση με την γη για παραγωγή αγαθών απαιτεί κόπο, δύναμη, βία, ιδρώτα και πιθανόν το βιός για να παραχθεί και να διαφυλαχθεί συνάμα, απαιτεί δύναμη και πολλές φορές βία.

- Πολύ καλή η ιστορική αναδρομή, αλλά και η ετυμολογική ανάλυση της λέξης βιός  Φίλιππε. Αν εξετάσουμε επίσης  κοινωνιολογικά αυτή την εξέλιξη, θα διαπιστώσουμε ότι, σε γεωγραφικές περιοχές, όπου οι πληθυσμοί δεν αστικοποιήθηκαν, η ζωή και ο παραδοσιακός τρόπος λειτουργίας των δεν έχει αλλοιωθεί και σήμερα ακόμη είναι πάμπολλες οι  ομοιότητες, με αυτές των πρώτων κοινωνιών σε παγκόσμιο επίπεδο.

-Συμφωνώ Δημήτρη και στο σημείο αυτό θέλω να αναφέρω ότι, πολλοί ιστορικοί και φιλόσοφοι αιώνες π. Χριστού και μετά,  έβλεπαν και υποστήριζαν ότι, πολιτειακά,  οι κοινωνίες θα ήταν καλύτερα οργανωμένες και οι άνθρωποι θα ζούσαν με μεγαλύτερη αυτάρκεια και ευδαιμονία, με πλήρη αυτονομία και αυτοτέλεια σε σύγκριση με τους ανθρώπους των πολυπληθών πόλεων, που η επιβίωσή τους  εξαρτάται ακόμη και σήμερα από τα μικρά χωριά ή πόλεις της περιφέρειας.

                                            «Αστικοποίηση»

- Mε ερέθισες τώρα Φίλιππε, γιατί έθιξες αβίαστα το θέμα της αστικοποίησης, που είναι ίσως το κλειδί και μια από τις  αιτίες για την συσσώρευση πολλών δεινών της ανθρωπότητας. Και σε ρωτώ. Πότε, και πως νομίζεις ότι άρχισε η ίδρυση μεγάλων αστικών κέντρων ή πόλεων;

- Το πρόβλημα της αστικοποίησης άρχισε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις μετά την βιομηχανική επανάσταση.

Και στο παρελθόν η δημιουργία μεγάλων πόλεων άλλαξε τις δομές, επέβαλλε νέες  συνήθειες και νέους τρόπους διαβίωσης. Συνήθως την ίδρυση μεγάλων πόλεων αναλάμβαναν οι ισχυροί βασιλείς ή οι μονάρχες με την κατάκτηση και προσάρτηση νέων εδαφών με βία και πόλεμο. Εκεί εγκαθιστούσαν το κύριο σώμα των στρατευμάτων τους, τις υπηρεσίες και τα επιτελεία τους. Οχύρωναν συνήθως τις πόλεις που έκτιζαν. Μοναδικό ίσως παράδειγμα ανοχύρωτης πόλης στον ελλαδικό χώρο αποτελούσε η Σπάρτη. Έξω από τα τείχη των πόλεων έμειναν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι. Όταν όμως ξεκινούσε πόλεμος όλος σχεδόν ο πληθυσμός και ειδικότερα ο μάχιμος έμπαινε εντός των τειχών για την από κοινού άμυνα.

Το φαινόμενο της αστικοποίησης έγινε έντονο και συνεχίζει με γοργούς ρυθμούς να εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης τον 17^ο αιώνα. Υπολογίζεται ότι, μέχρι το 2030 το 60% του πληθυσμού της γης θα κατοικεί σε μεγαλουπόλεις.

Όπως γνωρίζουμε η ζωή των ανθρώπων στις πόλεις έχει πλήρως διαφοροποιηθεί από την ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου και των μικρών πόλεων. Φαινόμενα γκετοποίησης, εγκληματικότητας, ναρκωτικά, ψυχολογικές διαταραχές, ατομικισμός, ανασφάλεια, τρομακτική μόλυνση του περιβάλλοντος και άλλες παρενέργειες είναι μερικά αρνητικά της αστικοποίησης. Παρόλη την τεχνολογία οι άνθρωποι των μεγαλουπόλεων ασθενούν βαρέως.

-Και ποιος ουσιαστικά ευθύνεται για τη νέα τραγωδία της ανθρωπότητας Φίλιππε;

- Εμείς όλοι οι κοινοί θνητοί τα κοπάδια των λαών, που ακόμη καθοδηγούμαστε από τους βοσκούς και τα τσοπανόσκυλα. Για να μην αντιδρούμε σημαίνει ή ότι έχουμε συνηθίσει ή ότι οι βοσκοί γνωρίζουν καλλίτερα, που πρέπει να βοσκήσουν τα κοπάδια.

 Οι πεφωτισμένοι έχουν γνώση. Τι μπορεί να καταλάβει ο αμόρφωτος λαός. Αυτός χορεύει όπως του βαράνε. Έτσι τον μάθανε. Το παιδί και το σκυλί όπως το μάθεις. Δεν βλέπεις Δημήτρη τους αστούς πόσο επιθυμούν να επανέλθουν στις ρίζες τους; Στις μεγαλουπόλεις  απελευθερώνονται, ξεσαλώνουν, οργιάζουν. Σκοτίστηκαν τώρα για την ποιότητα της ζωής, την ηθική, την αρετή, την ευθύνη του ενεργού πολίτη, την αυτάρκεια την ελευθερία ή την δημοκρατία.  Δεν έχουν χρόνο για τέτοια μηδαμινά πράγματα, αύριο παίζει η ομάδα τους, μεθαύριο πρέπει να πάνε στα καλλιστεία και στην αισθητικό, την επόμενη είναι προσκεκλημένοι στο στούντιο, θα τους δει και θα τους ακούσει όλος ο καλός κόσμος και μετά στα μπαράκια μέχρι το ξημέρωμα. Σιγά να μην βάλλουν μαράζι ότι οι ίδιοι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.

Αυτά τα σκέπτονται άλλοι, οι ειδικοί, οι μορφωμένοι, οι εκλεγμένοι για το σκοπό αυτό. Εμείς καλά περνάμε έχει ο θεός για όλους. Και όταν λες στο παιδί σου, πάμε να μαζέψουμε κάτι ελιές στο χωριό, να έχουμε το λάδι της χρονιάς απαντούν: « άσε με ρε πατέρα, δώσε κάτι σε κάποιον να τις μαζέψει ή πώλησέ τες  να πάνε στο διάολο με τις ελιές θα ασχολούμαστε τώρα»; Αυτή είναι η πραγματική κατάσταση φίλε Δημήτρη και μια από τις βασικές αιτίες είναι η αστικοποίηση. Αλλάζουν οι συνήθειες των ανθρώπων τόσο εύκολα…

- Μια από τις πολλές αιτίες θέλεις να πεις Φίλιππε.

- Σωστά, γιατί η αρχική αιτία βρίσκεται αλλού.         

- Για συνέχισε Φίλιππε, μάλλον τώρα μπαίνεις στο ψητό.

Θυμάσαι ότι ξεκίνησα την απάντησή μου με την δόξα του Επίκουρου για την αυτάρκεια και τον καρπό της, που είναι η ελευθερία.  Τώρα θα σε ρωτήσω εγώ:  Έστω ότι μια κοινωνία με ένα καλό τύραννο ή ένα ευγενές αριστοκρατικό καθεστώς κατάφερνε να έχει μια καλή ή σχετικά καλή αυτάρκεια στα βασικά αγαθά, νομίζεις ότι ο λαός θα απολάμβανε τον καρπό της ελευθερίας;

- Να σου απαντήσω Φίλιππε. Αν τα παραπάνω καθεστώτα επέτρεπαν την ελεύθερη έκφραση των πολιτών και την συμμετοχή στην λήψη των αποφάσεων, τότε τα παραπάνω καθεστώτα που ανέφερες θα λειτουργούσαν δημοκρατικά και θα τα ονομάζαμε δημοκρατίες. Απεναντίας όμως τέτοιες ελευθερίες και συμμετοχές των πολιτών σε τέτοια καθεστώτα είναι αδιανόητες, οπότε η αυτάρκεια όσο μεγάλη και να είναι δεν θα δώσει στον λαό την αίσθηση της ελευθερίας ποτέ. Αυτό  δικαιολογείται από το γεγονός ότι την αυτάρκεια  την πέτυχε ο λαός, όχι με λαϊκή απόφαση, αλλά με απόφαση και διαταγή του ενός ή μιας άρχουσας ομάδας και τα περισσότερα οφέλη της αυτάρκειας ή την ελευθερία, τα απολαμβάνουν ελάχιστοι.

Στο σημείο αυτό θα θυμηθώ τον  Πλάτωνα και θα σου αναφέρω τι έγραφε αν και ολιγαρχικός, για το πολίτευμα της δημοκρατίας : «Η  ελευθερία ορίζεται σαν δημοκρατία».

Ξεκινώ λοιπόν από αυτό του Πλάτωνα  Φίλιππε, για να τονίσω την διαφορά και σημασία της ελευθερίας που απορρέει από την αυτάρκεια, που έδινε ο Πλάτωνας μέσα  από την πολιτική σκοπιά και την ερμηνεία που έδινε ο Επίκουρος μέσα από την ανθρωπιστική πλευρά.

«Αυτάρκεια και ελευθερία κατά Πλάτωνα, Αριστοτέλη και Επίκουρο.         Δανεισμός- Πλούταρχος περί δανεισμού»

Ο Επίκουρος όταν μιλούσε για την ελευθερία που εισπράττει ο άνθρωπος από την αυτάρκεια, την αυτάρκεια την προσδιόριζε σαν μέγιστο  αγαθό. Γνώριζε ότι οι αρετές είναι διδακτές, όπως και ο Αριστοτέλης και προσπάθησε μέσα από πολλές δόξες και συμβουλές να ενημερώσει τους μαθητές και τους φίλους του,  ότι το αγαθό αυτό της αυτάρκειας κατακτιέται εύκολα. Τόνιζε ότι η αυτάρκεια, κείται στο μέσον της υπερβολικής απληστίας και της υπερβολικής πενίας.

Ο Αριστοτέλης , μιλώντας για τη δημιουργία της πόλης στα (Πολ.Α 35) μίλησε για την αυτάρκεια της πόλης και κατ’ επέκταση των πολιτών λέγοντας ότι:«η δ’ αυτάρκεια και τέλος και βέλτιστον» δηλαδή, η δε αυτάρκεια είναι και σκοπός και μέγιστον αγαθόν, προς χάριν της ευζωίας όλων των πολιτών, που κατοικούν στην πόλη. Επίσης στο ίδιο Κεφάλαιο (Πολιτ. Α 25) τόνιζε ότι, όταν αποχωρισθεί κάποιος από την πόλη θα καταστεί μη αυτάρκης και θα είναι ή θηρίο ή θεός: «Ότι μεν ούν η πόλις και φύσει και πρότερον ή έκαστος, δήλον. Ει γαρ μη αυτάρκης έκαστος χωρισθείς, ομοίως τοις άλλοις μέρεσιν έξει προς το όλον, ο δε μη δυνάμενος κοινωνείν ή μηδέν δεόμενος δι’ αυτάρκειαν ουθέν μέρος πόλεως,ώστε ή θηρίον ή θεός» δηλαδή: Φανερόν είναι ότι η πόλις εκ φύσεως ευρίσκεται υπεράνω εκάστου ατόμου. Διότι εάν έκαστος αποχωριζόμενος από το σύνολον καθίσταται μη αυτάρκης, θα ευρεθή , εις την αυτήν κατάστασιν, εις την οποίαν και έκαστον μέρος του σώματος εν σχέσει προς το σύνολον, ο δε μη δυνάμενος να ζή εν τη κοινωνία μετ’ άλλων ή ο μη έχων την ανάγκην ουδενός ένεκα αυταρκείας, αυτός δεν έχει καμμίαν θέσιν εις την πόλιν, αυτός είναι ή θηρίον ή θεός.

Με λίγα λόγια και ο Σταγειρίτης Αριστοτέλης θέλοντας να αποδείξει επιστημονικά την εκ φύσεως δημιουργία της πόλης, μίλησε για την αυτάρκεια και την χαρακτήρισε ως μέγιστο αγαθό.

Ο Πλάτωνας από την άλλη πλευρά προσέγγιζε την αυτάρκεια και την ανέλυε, ως μια προσπάθεια των κοινωνιών για οικονομική πρωτίστως κατάκτηση, που θα απέτρεπε οποιοδήποτε δανεισμό, ο οποίος όπως είναι φυσικό οδηγεί  τον δανειζόμενο σε εξάρτηση και υποτέλεια.

Στο  σημείο αυτό έρχονται στο μυαλό μου Δημήτρη, τα όσα αξιόλογα είχε γράψει ο Πλούταρχος στο βιβλίο του, Ηθικά, τον 1^ο  αιώνα μ.χ. με τίτλο « Περί του μη δειν δανείζεσθαι» δηλαδή –γιατί δεν πρέπει να δανείζεται κανείς -.

 Ο Πλούταρχος  παλαιότερα και στην εποχή του γνώριζε ότι, ο δανεισμός είχε προκαλέσει πολλά δεινά στους δανειζόμενους. Τόνιζε δε, ότι, ο δανεισμός είναι υπέρτατη πράξη αφροσύνης και μαλθακότητας. Εξηγούσε με λεπτομέρειες τις συμφορές του δανεισμού και υποστήριζε ακόμη ότι ο δανεισμός είναι το εργαλείο των κατακτητών.

Ο λόγος και τα παραδείγματα , που χρησιμοποίησε είναι τόσο αληθινά, εύστοχα και επίκαιρα  μετά από 20 αιώνες , που πολλοί αρθρογράφοι, καθηγητές κ.α. έχουν ανασύρει τον Πλούταρχο από τις βιβλιοθήκες τους και τον χρησιμοποιούν  ως κεντρικό ομιλητή,  αφού οι απόψεις του είναι οι πλέον κατάλληλες για την σημερινή οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας. «Ο δανεισμός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και μαλθακότητας»! «Έχεις;  Μη δανείζεσαι γιατί δεν σου λείπουν. Δεν έχεις; Μη δανείζεσαι γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου».«Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών τους. Είναι δούλοι δούλων αναιδών και βάρβαρων και βάναυσων». «Άνθρωπος που μπλέκει μια φορά, μένει χρεώστης για πάντα σαν το άλογο που του έχουν φορέσει χαλινάρι, δέχεται στην ράχη του τον έναν αναβάτη μετά τον άλλον».

                                                «Δανειστές»

Και οι δανειστές: «Μετατρέπουν την αγορά σε κολαστήριο για τους δύσμοιρους οφειλέτες, σαν όρνεα τους κατακρεουργούν και τους κατασπαράζουν βυθίζοντας το ράμφος στα σωθικά τους»...έλεγε  κατηγορηματικά ο βιογράφος Πλούταρχος. Έφερνε  παραδείγματα από την ιστορία της εποχής του, από τους μύθους αλλά και από τα παθήματα των απλών ανθρώπων. Την εποχή εκείνη η Αθήνα και οι άλλες ελληνικές πόλεις μαστίζονταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης, όταν ο Πλούταρχος περί το 92 μ. Χ αποφάσισε να μιλήσει μπροστά σε ακροατήριο για τις σοβαρές συνέπειες του δανεισμού.

Σε ποιούς ήταν χρεωμένοι τότε οι άνθρωποι; Σε δικούς τους αλλά κυρίως σε ξένους πιστωτές ως επί το πλείστον Ρωμαίους.

 «... κουβαλώντας μαζί τους σάκους και συμφωνητικά και συμβόλαια σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδος, την οργώνουν από πόλη σε πόλη και σπέρνουν χρέη που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους, και που δύσκολα ξεριζώνονται, ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν», έλεγε  παραστατικά ο Πλούταρχος. Και τι πρότεινε;

«Φύγε να γλυτώσεις από τον εχθρό και τύραννό σου, τον δανειστή που θίγει την ελευθερία σου, βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου κι αν δεν του δίνεις, σε ενοχλεί· αν πουλήσεις, ρίχνει την τιμή· αν δεν πουλήσεις σε αναγκάζει· αν τον πας στο δικαστήριο προσπαθεί να επηρεάσει την έκβαση της δίκης· αν του ορκίζεσαι σε προστάζει· αν κρατάς την πόρτα κλειστή στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα...».

                                                 «Δανειζόμενοι»        

Αλλά ο Πλούταρχος δεν κατακεραυνώνει μόνον τους πιστωτές. Και ας μη βιαστούμε να βγάλουμε εύκολα συμπεράσματα κάνοντας βολικούς

συσχετισμούς. Δεν φταίει μόνον ο δανειστής. Ευθύνεται και ο δανειζόμενος με την άφρονα συμπεριφορά του και την επιθυμία του για πολυτέλεια και τριφηλή ζωή. «Διότι χρεωνόμαστε για να πληρώσουμε όχι το ψωμί και το κρασί μας, μα εξοχικές κατοικίες, δούλους, μουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώματα... ». Κι αν ο Πλούταρχος κατακεραυνώνει έτσι τους συγχρόνους του, τι θα έλεγε για... τα εορτοδάνεια και τα δάνεια για καλοκαιρινές διακοπές, που διαφημίζονταν από τις Τράπεζες μέχρι πρότινος, βρίσκοντας φυσικά, πολλούς «αγοραστές». Και το αποτέλεσμα ποίο είναι; «Για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας, ενώ έχουμε συνάψει δάνεια κολακεύουμε ανθρώπους, που καταστρέφουν σπιτικά, γινόμαστε σωματοφύλακες τους, τους καλούμε σε γεύματα, τους προσφέρουμε δώρα και τους πληρώνουμε φόρους».

-Πραγματικά  Φίλιππε είχα διαβάσει και εγώ στον ημερήσιο τύπο σχετικά άρθρα περί δανεισμού για το Πλούταρχο, αλλά εσύ τα έχεις καλά αποτυπωμένα στο μυαλό σου και σκιαγράφησες παραστατικά την σημερινή κατάσταση στην χώρα μας.

-Έπρεπε να το κάνω αυτό Δημήτρη, γιατί όταν μιλούμε για αυτάρκεια, είναι αυτονόητο ότι οποιοσδήποτε δανεισμός, αναιρεί την προσπάθεια ολοκλήρωσής της.

Εδώ όμως θέλω να συμπληρώσω μερικά πράγματα από τον Επίκουρο, γιατί ο φιλόσοφος αυτός προσέγγισε με ένα πολύ διαφορετικό τρόπο την αυτάρκεια και καλό θα είναι να  συγκρίνουμε τον Επίκουρο με  άλλους φιλοσόφους σε αυτό  το θέμα.

«Επίκουρος»

Θα σου πω λοιπόν ότι ο Επίκουρος την αυτάρκεια την θεωρούσε μέγα αγαθό, το οποίο υλοποιείται, όταν κατέχουμε τις  αρετές της φρόνησης, της ανδρείας, της δικαιοσύνης και της φιλίας.

 Έλεγε: « Και την αυτάρκεια μέγα αγαθό θεωρούμε, όχι για να χρησιμοποιούμε τα λίγα πάντα, αλλά εάν δε έχουμε τα πολλά να αρκούμαστε στα λίγα, γνήσια πεπεισμένοι ότι την πολυτέλεια καλύτερα την απολαμβάνουν αυτοί που την έχουν ελάχιστα ανάγκη και ότι το μεν φυσικό πάντα είναι ευκολοπέραστο , το μάταιο δυσκολοπέραστο, και

ότι οι λιτοί χυλοί όταν εξαλείφουν το άλγος της πείνας, ίση ηδονή επιφέρουν με τα πολυτελή γεύματα. »

ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΝ ΔΕ ΑΓΑΘΟΝ ΜΕΓΑ ΝΟΜΙΖΟΜΕΝ, ΟΥΧ ΙΝΑ ΠΑΝΤΩΣ

ΤΟΙΣ ΟΛΙΓΟΙΣ ΧΡΩΜΕΘΑ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΕΑΝ ΜΗ ΕΧΩΜΕΝ ΤΑ ΠΟΛΛΑ, ΤΟΙΣ ΟΛΙΓΟΙΣ ΑΡΚΩΜΕΘΑ, ΠΕΠΕΙΣΜΕΝΟΙ ΓΝΗΣΙΩΣ ΟΤΙ ΗΔΙΣΤΑ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ ΑΠΟΛΑΥΟΥΣΙΝ ΟΙ ΗΚΙΣΤΑ ΤΑΥΤΗΣ ΔΕΟΜΕΝΟΙ, ΚΑΙ ΟΤΙ ΤΟ ΜΕΝ ΦΥΣΙΚΟΝ ΠΑΝ ΕΥΠΟΡΙΣΤΟΝ ΕΣΤΙ, ΤΟ ΔΕ ΚΕΝΟΝ ΔΥΣΠΟΡΙΣΤΟΝ, ΟΤΙ ΤΕ ΛΙΤΟΙ ΧΥΛΟΙ ΙΣΗΝ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙ ΔΙΑΙΤΗ ΤΗΝ ΗΔΟΝΗΝ ΕΠΙΦΕΡΟΥΣΙΝ, ΟΤΑΝ ΑΠΑΝ ΤΟ ΑΛΓΟΥΝ ΚΑΤ’ ΕΝΔΕΙΑΝ ΕΞΑΙΡΕΘΗ (Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα).

Για τον Επίκουρο λοιπόν, η αυτάρκεια είναι αγαθό, που παράγεται από την αρετή της φρόνησης και «φτωχός δεν είναι αυτός που έχει λίγα, αλλά εκείνος που επιθυμεί περισσότερα», αφού «για κείνον που το λίγο δεν είναι αρκετό, τίποτα δεν είναι αρκετό». Δηλαδή εύκολα κατανοούμε ότι η αυτάρκεια είναι αντίθετη της απληστίας. Η απληστία ως κακία οδηγεί τους ανόητους και άπληστους ανθρώπους, να πιστεύουν ότι τα υλικά αγαθά είναι πολυτιμότερα από την φρόνηση, την αταραξία της ψυχής και την φιλία. Έτσι η απληστία οδηγεί τους ανθρώπους στην ανασφάλεια, τη ταραχή, την μισανθρωπία και την δυστυχία. Η απληστία, όπως και κάθε αυτοκαταστροφική και ετεροκαταστροφική  κακία χαρακτηρίζεται από ανορθολογισμό, έλλειψη αυτογνωσίας, που επιδρά βλαπτικά στο κοινωνικό ιστό.

                                  «Βασικές αρετές της αυτάρκειας»

Η αυτάρκεια λοιπόν ως αγαθό για να λειτουργήσει και να αποδώσει καρπούς, χρειάζεται, όπως τόνισα και παραπάνω, την αρετή της φρόνησης, της ανδρείας, της δικαιοσύνης και της φιλίας. Οι αναφερόμενες αρετές όπως και άλλες είναι διδακτές  και σκοπό έχουν να προαγάγουν, να ολοκληρώνουν και να αυτονομούν το συνειδησιακό και συναισθηματικό κομμάτι  του ανθρώπινου οικοδομήματος.

Απεναντίας η απληστία ως κακή αρετή συνυπάρχει και συνοδοιπορεί με την αφροσύνη, την δειλία, την αδικία και την μοναξιά.

Αγαπητέ Φίλιππε στο σημείο αυτό θα σε διακόψω, γιατί πέρσι στον Όλυμπο συμμετείχαμε αν θυμάσαι με τους φίλους από όλους τους Επικούρειους Κήπους της Ελλάδας και εγώ όπως και 16 ακόμη εισηγητές μιλήσαμε για την αυτάρκεια και την οικονομική κρίση. Ο  φίλος Χ.ΓΙΑΠΙΤΖΑΚΗΣ είχε μιλήσει για την «αυτάρκεια ως απόρροια της φρόνησης» και σε πολλά σημεία οι απόψεις σας συμπίπτουν. Θα σου υπενθυμίσω διαβάζοντας μερικά αποσπάσματα από την ομιλία του.

«Η αυτάρκεια ως απόρροια της φρόνησης»

Η πλήρης αυτάρκεια βεβαίως είναι ανύπαρκτη. Όπως κάθε βιολογικό ον, έτσι και ο άνθρωπος έχει ορισμένες φυσικές ανάγκες να επιβιώσει. Κατά συνέπεια η αυτάρκεια είναι όπως η ευδαιμονία. Σύμφωνα με τον Επίκουρο πλήρη αυτάρκεια έχουν μόνο οι αθάνατοι και μακάριοι υλικοί θεοί που ζουν στα μετακόσμια και αναπληρώνουν διαρκώς τα άτομα που χάνουν. Όμως, ο δάσκαλος μας λέει γλαφυρά ότι «εάν κάποιος έχει λίγο νερό, λίγο ψωμί θα μπορούσε να ανταγωνιστεί ακόμη και το Δία στην ευτυχία». Αλλού ο δάσκαλος λέει ότι «η αυτάρκεια είναι το μέγιστο από τα πλούτη» και ότι «ο μέγιστος καρπός της αυτάρκειας είναι η ελευθερία». Και αλλού: «Όταν ο σοφός περιοριστεί στα αναγκαία, γνωρίζει περισσότερο να προσφέρει παρά να παίρνει. Τέτοιο μεγάλο θησαυρό αυτάρκειας βρήκε.

Η αυτάρκεια ως συνειδητή επιλογή  χαρακτηρίζει μόνο τον σώφρονα Επικούρειο, όχι τον υπερβολικά ασκητικό Κυνικό, ούτε τον απάνθρωπο απαθή Στωικό. Η αυτάρκεια δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσον για την ευτυχία, και όποιος δεν αντιλαμβάνεται ότι και η λιτότητα έχει όρια παθαίνει ό,τι και εκείνος που έχει απεριόριστες επιθυμίες.

Η αυτάρκεια του Επικούρειου σοφού είναι ψυχολογική, δηλαδή έχει νοητικά και συναισθηματικά χαρακτηριστικά. Βασίζεται στην φρόνηση και την ψυχική ισορροπία που προσφέρει η επιστημονική γνώση των ορίων της φύσης. Η αυτάρκεια του Επικούρειου σοφού στηρίζεται στην Φυσική, την Ηθική και Κανόνα. Η κατανόηση της Επικούρειας Φυσικής προϋποθέτει την γνώση ότι τα συστατικά των πάντων τα αδημιούργητα, αθάνατα, υλικά άτομα, τα οποία αέναα δημιουργούν πρόσκαιρα υλικά συσσώματα. Τα άτομα της Επικούρειας Φυσικής προφανώς δεν έχουν σχέση με τα λεγόμενα «άτομα» που βιάστηκαν να ονομάσουν οι επιστήμονες του 19 ου αιώνα, οδηγώντας στην φυσική παραδοξολογία της «διάσπασης του ατόμου» στον 20 ό αιώνα. Η κατανόηση της Επικούρειας Ηθικής προϋποθέτει την επίγνωση ότι η καταστηματική ηδονή, δηλαδή η ευδαιμονική αταραξία ή η ευτυχία όπως θα τη λέγαμε απλά, είναι ο σκοπός της ζωής του σώφρονα ανθρώπου. Όποιος αναρωτιέται «και εάν είμαστε ευτυχισμένοι , τι θα γίνει μετά;» δεν έχει αντιληφθεί τίποτα από την Επικούρεια φιλοσοφία. Η κατανόηση του Επικούρειου Κανόνα προϋποθέτει την συναγωγή έγκυρων συμπερασμάτων μόνο μετά από παρατήρηση των αισθήσεων των ανθρώπων ή των αισθήσεων των επιστημονικών οργάνων μας. Όποιος διακατέχεται από απόλυτη και εμπαθή πίστη σε ατεκμηρίωτες δοξασίες θρησκευτικές, πολιτικές, ποδοσφαιρικές ή άλλες, δεν έχει αντιληφθεί την επιστημονική βάση της Επικούρειας φιλοσοφίας και δεν μπορεί να οδηγηθεί σε φρόνηση και ψυχική ισορροπία.

Επιπλέον, η αυτάρκεια ως απόρροια της προσωπικής αρετής της φρόνησης του Επικούρειου σοφού τον οδηγεί στην φιλία, την καλοπροαίρετη αλληλεπίδραση με τους ομοίους του και τους άλλους συνανθρώπους με ειλικρίνεια προθέσεων, λόγων και πράξεων. Δεν χαρακτηρίζουν την Επικούρεια φιλία η ευθυνοφοβία, η ανασφάλεια, η κρυψίνοια, η έλλειψη εμπιστοσύνης και οι κραυγές για την «τήρηση δήθεν δημοκρατικών διαδικασιών» μεταξύ φίλων.

Η αυτάρκεια είναι ψυχολογική κατάσταση αντίθετη της υπερβολής. Πρόσφατη μελέτη αμερικανών ψυχολόγων έχει δείξει ότι εφόσον κάποιος αισθάνεται ικανοποίηση με την ζωή του, εξοικονομεί και περισσότερα χρήματα, επειδή δεν νοιώθει παρορμητικά την ανάγκη να ξοδέψει κάνοντας ανόητη αγοροθεραπεία (Shopping  therapy).

H αυτάρκεια δεν μας βοηθά μόνο να υπομείνουμε, αλλά και να απολαύσουμε αυτά που έχουμε. Η Επικούρου Προσφώνησης 35 λέει ότι Δεν πρέπει να καταστρέφουμε αυτά που έχουμε τώρα, επειδή επιθυμούμε αυτά που δεν έχουμε, αλλά να αναλογιζόμαστε ότι και αυτά που έχουμε τώρα κάποτε τα επιθυμούσαμε». Αφού όπως λέει ο Επικούρειος Διογένης Οιοανδέας: «Το σημαντικότερο συστατικό της ευτυχίας είναι η διάθεση, της οποίας κυρίαρχοι είμαστε εμείς.

-Δημήτρη πολύ καλά έκανες και μου θύμισες την συγκέντρωσή μας στον Όλυμπο και τις εξαιρετικές  τοποθετήσεις όλων των ομιλητών. Θυμάμαι αρκετά ενδιαφέροντα και μερικά από αυτά θα τα αναφέρω, γιατί είναι απαραίτητο στοιχείο και συμπλήρωμα της Επικούρειας φιλοσοφίας πάνω στα θέματα της αυτάρκειας.

- Νομίζω ότι αρκετά αναλύσαμε Φίλιππε την αυτάρκεια σε ατομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Μιλήσαμε για τα αρνητικά αποτελέσματα που παράγει  η απληστία, η αστικοποίηση και ο δανεισμός στην υπόθεση της αυτάρκειας. Δεχθήκαμε ότι το αγαθό της αυτάρκειας κατακτιέται με την γνώση, τη διδαχή, αλλά και εφαρμογή των 4 βασικών αρετών, της φρόνησης, της ανδρείας, της δικαιοσύνης  και της φιλίας.

«Αυτάρκεια και Πολιτική»

Δεν μιλήσαμε όμως, ποιο πολιτικό σύστημα είναι αυτό, που ευνοεί την εφαρμογή της αυτάρκειας; Είχες πει ότι την ευθύνη για την αστικοποίηση την φέρνει ο λαός. Την ευθύνη σε μια κοινωνία για την εφαρμογή του αγαθού της αυτάρκειας,  ποιος νομίζεις ότι την επωμίζεται;

- Δημήτρη από εδώ και μετά θέλεις νομίζω να μιλήσουμε πολιτικά.

- Γιατί Φίλιππε; Έχεις την γνώμη ότι η φιλοσοφία, η ιστορία, η κοινωνιολογία, η θεολογία, η ηθική, τα οικονομικά, δεν είναι πολιτική;

Και ο διάλογος  που κάνουμε τώρα για την αυτάρκεια, την ελευθερία, την δημοκρατία δεν είναι πολιτική Φίλιππε; Ποιος είναι ο τελικός σκοπός;

-Να δούμε από όλες τις πλευρές τις αδυναμίες και τα πλεονεκτήματα και μέσα από αυτή την ερευνητική διαδρομή, να επιλέξουμε το σωστό δρόμο για να έχουμε ένα άμεσο και ωφέλιμο αποτέλεσμα σε κοινωνικό ή ατομικό επίπεδο.

-Σωστά Φίλιππε?

-Ερευνώντας όμως και θεσμοθετώντας βασικές αρχές στις παραπάνω έννοιες, αυτόματα σαν απλοί πολίτες, δεν υποδεικνύουμε τον τρόπο ή τον σωστό κατά την άποψή μας δρόμο για  το πώς πρέπει να εφαρμοστούν; Εμείς αυτή τη στιγμή δεν παράγουμε πολιτική;

-Νομίζω πως ναι Δημήτρη. 

- Άρα κάθε μας κουβέντα με τους συμπολίτες μας αυτόματα παράγει πολιτική. Η αποδοχή για παράδειγμα της γνώμης κάποιου, από τους υπόλοιπους της ομάδας, δεν παράγει αυτόματα πολιτική, αφού με τα επιχειρήματά του έπεισε τους υπόλοιπους της ομάδας; Αυτόν δεν θα ακολουθήσουν, όπως είναι φυσικό; Το ίδιο δεν κάνουμε και εμείς τώρα, αφού τελικός μας σκοπός είναι να πείσουμε τους άλλους συμπολίτες μας, ότι αυτά που λέμε είναι σωστά και θα πρέπει να τα ακολουθήσουν;

- Αυτό κάνουμε Δημήτρη.

- Άρα χωρίς να το θέλουμε με την στάση μας ή την συμμετοχή μας στο κοινωνικό μας περίγυρο  παράγουμε πολιτική και πολύ σωστά αιώνες πριν, ο Αριστοτέλης είχε πει ότι,  ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικό ον και διαφέρει ως προς τούτο από τα υπόλοιπα έμβια όντα.

Επειδή ο άνθρωπος με το ανώτερο πνεύμα που τον έχει προικίσει η φύση ή ο θεός, παράγει πολιτική με  λόγο και πράξεις, θέλω να πιστεύω ότι όλα τα ανθρώπινα δημιουργήματα, καθημερινά παράγουν πολιτική και πολιτισμό μαζί.

«Δημοκρατία το ύψιστο αγαθό»

Η πολιτική σαν επιστημονικός όρος είναι ο τρόπος και η μέθοδος, που επιλέγουν οι άνθρωποι να διαχειριστούν από κοινού τα ανθρώπινα ή κοινωνικά προβλήματα. Δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε όλες τις μορφές των πολιτευμάτων από καταβολής κόσμου. Λίγο- πολύ, οι περισσότεροι άνθρωποι τα γνωρίζουν εγκυκλοπαιδικά και δικός μας σκοπός είναι, να ενημερώσουμε τους πατριώτες μας, ότι το πολίτευμα της  δημοκρατίας είναι το ύψιστο αγαθό.

Στην σημερινή εποχή της άκρατης Παγκοσμιοποίησης και της πλήρους οικονομικής δουλείας των λαών, μπορεί να ωφελήσει την πατρίδα μας, αλλά και τους άλλους λαούς, σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, ηθικό, θρησκευτικό, ψυχικό και επιστημονικό επίπεδο. Όταν οι λαοί γνωρίσουν τα βασικά της λειτουργίας της δημοκρατίας, η ζωή των ανθρώπων θα αλλάξει ριζικά. Η άμεση και υποχρεωτική συμμετοχή στην λήψη των αποφάσεων με ισοτιμία, η ανάδειξη αρχόντων με κλήρωση και όχι με εκλογή, η αποκέντρωση, η επαναλειτουργία της εκκλησίας του δήμου σε μικρές πόλεις όχι μεγαλύτερες των 100.000 χιλιάδων και η ενιαία εκπαίδευση, είναι τα πρώτα βήματα που πρέπει να γίνουν, ώστε οι άνθρωποι να νιώσουν ελεύθεροι, ευτυχείς και συνάμα να γευθούν τους καρπούς του ύψιστου αγαθού της δημοκρατίας.

Ολοκληρώνω την σκέψη μου λέγοντας και επαναλαμβάνοντας ότι, οι πολίτες παράγουν πολιτική και πολιτισμό μαζί και όχι μια μερίδα πολιτών. Αν αυτό συνεχισθεί παρόλη την τεχνολογία και τις υπόλοιπες επιστημονικές μελλοντικές ανακαλύψεις, οι άνθρωποι ποτέ με τη ταχύτητα που τρέχουν οι εξελίξεις σε όλους τους τομείς δεν θα γευθούν την ελευθερία και τα αγαθά της δημοκρατίας. Τα αρνητικά της μαζικοποίησης και τους τρόπους που χρησιμοποιούν αυτοί που κρατάνε στα χέρια τους τις τύχες του κόσμου, οι περισσότεροι άνθρωποι τα γνωρίζουν. Γιατί δεν αντιδρούν είναι κάτι που πρέπει Φίλιππε να αναδείξουμε.

Ολοκληρώνοντας θέλω να σου διαβάσω την ομιλία μου στον Όλυμπο, που είχε ως θέμα την: «Επικούρεια αυτάρκεια και η κατάλληλη Πολιτική».

                                                                                            

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα τρία παρακάτω γνωμικά του Επίκουρου περιγράφουν σε μεγάλο   βαθμό ολοκληρωμένα την έννοια της αυτάρκειας:

1.     «Και θεωρούμε την αυτάρκεια ολιγάρκεια, πολύ μεγάλο καλό. Πάντως, όχι γιατί θέλουμε να ζούμε λιτά, μα για να είμαστε σε θέση, όταν δεν έχουμε τα πολλά να αρκούμαστε στα λίγα, πιστεύοντας ότι πολύ πιο ευχάριστα απολαμβάνουν την πολυτέλεια, τα πολλά εκείνοι που ελάχιστα την έχουν ανάγκη».

2.     «Η ελευθερία μέγιστος καρπός της αυτάρκειας».

3.     «Ο σοφός, σε σχέση με τα αναγκαία της ζωής, γνωρίζει να μοιράζεται δίνοντας περισσότερα παρά παίρνοντας. Τέτοια θησαυρό έχει βρει στην αυτάρκεια».

Σήμερα κληθήκαμε να μιλήσουμε για Επικούρεια Αυτάρκεια μέσα στη σημερινή οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας.

Αυτάρκης κατ’ αρχήν είναι αυτός που μπορεί να καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες του μόνος του, με τις δικές του δυνάμεις και αυτός πάλι που αρκείται με όσα έχει.  Αν δεχτούμε το συλλογισμό ότι αρκούμαι με όσα έχω πρέπει να λάβουμε υπόψη μια κοινή διαπίστωση.

«Η σημερινή οικονομική κρίση»

Στη σημερινή οικονομική κρίση κανείς δε γνωρίζει ούτε πόσα έχει σήμερα αλλά ούτε πόσα μπορεί να έχει αύριο. Η παραπάνω διαπίστωση φανερώνει ότι κανείς σήμερα δε μπορεί να νιώσει αυτάρκης, γιατί δεν γνωρίζει τι του ξημερώνει. Αν συνεχίσουμε το συλλογισμό μας ότι με τις δικές μας δυνάμεις μπορούμε να καλύψουμε επαρκώς τις ανάγκες μας, αυτός ο συλλογισμός αυτοαναιρείται καθόσον οι περισσότεροι άνθρωποι στη σημερινή εποχή είναι εξαρτημένοι οικονομικά, είτε από το κράτος (έμμισθοι) είτε από τον ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις).

Η περίπτωση των αγροτών ή των κτηνοτρόφων που μπορούν να καλύψουν μέρος των αναγκών της χώρας, δε μπορούμε να τη λάβουμε σοβαρά υπόψη, γιατί αυτή η δραστηριότητα αντιπροσωπεύει το 7-8% του πληθυσμού της χώρας μας.

Το παραπάνω ποσοστό δείχνει πόσο η χώρα μας σήμερα είναι απόλυτα εξαρτημένη από τις εισαγωγές και δε μπορεί να καλύψει ούτε το 50% των αναγκών του πληθυσμού μας.

Αυτό θα πρέπει να το συγκρίνουμε με τα δεδομένα της εποχής των 80 χρόνων πίσω όπου είχε εξασφαλισθεί η επάρκεια αγαθών αφού, το 40% του ενεργού πληθυσμού απασχολείτο στον πρωτογενή τομέα παραγωγής ( γεωργία - κτηνοτροφία – αλιεία – ορυκτό πλούτο).

Με το σκεπτικό λοιπόν ότι δεν έχουμε αυτάρκεια (δηλ. επάρκεια για κάλυψη φυσικών αναγκών) αυτόματα ως άτομα και  ως κοινωνικό σύνολο αναγκαζόμαστε να καταφύγουμε στο δανεισμό. Αυτός όμως ο δανεισμός είναι απαραίτητος ή μήπως είναι πλασματικός; Γνώριζε κανείς ότι θα ξεσπούσε τόσο απότομα αυτή η κρίση και η χώρα μας θα γινόταν το πρώτο πειραματόζωο της Ευρώπης λέγοντας σαν δικαιολογία οι πολιτικοί μας ότι λόγω των προηγουμένων δανείων πρέπει να δανειστούμε κι άλλα για να μην χρεοκοπήσουμε;

Τα αποτελέσματα του δανεισμού γνωστά σε όλους μας από τα μνημόνια των τελευταίων κυβερνήσεων.

Στο σημείο αυτό θα σταθώ στο δεύτερο γνωμικό του Επίκουρου και ρωτώ:

Η αυτάρκειά μας έστω και τώρα έχει χαθεί εντελώς;

Γιατί αν δεν έχει χαθεί και την κάνουμε πράξη, ίσως γευθούμε το μέγιστο καρπό της που είναι η ελευθερία.

Ξεκινώ λοιπόν με τις αιτίες που δημιούργησαν την κρίση στη χώρα μας και όχι με διαπιστώσεις.

1.     Η Αστυφιλία

2.     Ο Υπερκαταναλωτισμός

3.     Η πολιτική και ψυχολογική χειραγώγηση μέσω της τηλεόρασης

4.     Η αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία

5.     Ο άκρατος κομματισμός

6.     Η παραπληροφόρηση και η υποταγή με φανατισμό στους διάφορους –ισμούς

7.     Τέλος, η επίπλαστη ευημερία και η εικονική αυτάρκεια που νιώθαμε τα τελευταία 30 χρόνια.

Πράγματι, τα 30 τελευταία χρόνια νιώθαμε αρκετά αυτάρκεις και οι περισσότεροι από μας ελεύθεροι.

Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Μήπως βιώσαμε μία ψευδαίσθηση;

Μήπως νιώθαμε ελεύθεροι ενώ κάθε μέρα μας υποδούλωναν χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε;

Μάλλον το τελευταίο ισχύει.     

Είμαστε ανελεύθεροι.

Αποφάσιζαν όλοι οι άλλοι για μας χωρίς εμάς.

Αυτό το παραπάνω τα λέει όλα.

Σ’ αυτό το σημείο θέλω να σας παραπέμψω στο βιβλίο μου που ίσως έχετε στα χέρια σας με τίτλο «Διάλογοι για τη Δημοκρατία με Κλήρο – Ελευθερία και Έρωτας», όπου προσπαθώ να αποκαλύψω τις αιτίες και το γιατί μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα δεν κατάφερε να αποσείσει τα δεινά από πάνω της και ποιοι ευθύνονται περισσότερο για αυτό. Στο βιβλίο μιλώ για τη δημοκρατία και τονίζω ότι αυτή ισούται με την ελευθερία.

Αποδεικνύω ότι η ελευθερία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς Δημοκρατία και προσπαθώ να αποδείξω ότι  η ελευθερία είναι η Πέμπτη διάσταση μετά τις 4 γνωστές διαστάσεις της ανθρώπινης φύσης (ύλη, πνεύμα, πολιτική, έρωτας).

Ο  Επίκουρος υποστηρίζει,  ότι αυτάρκης  θεωρείται κάποιος, όταν και με τα λίγα που κατέχει μπορεί να νιώθει ευτυχής. Αυτά τα λίγα όμως θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τις καθαρά πραγματικές ανάγκες που τις ορίζει ο Επίκουρος ως φυσικές και αναγκαίες. Το πρόβλημα όμως στην εποχή μας είναι, ότι παρόλο που μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να ζήσουν με τα ολίγα που ονομάσαμε παραπάνω φυσικά και αναγκαία, όπως η τροφή, το νερό,  η ένδυση και η στέγαση, υπάρχει αντικειμενική αδυναμία ικανοποίησης των παραπάνω φυσικών αναγκών, λόγω εκτεταμένης και παρατεταμένης ανεργίας που πλήττει μεγάλες αστικές μάζες.

Εδώ πιστεύω ότι και αυτοί που ζούσαν με τα ολίγα και ένιωθαν ευτυχείς σύμφωνα με τις συμβουλές του δασκάλου, όταν κληθούν σήμερα ή αύριο, να αντιμετωπίσουν την παρατεταμένη ανεργία την συνεχή μείωση των μισθών, την αδυναμία πληρωμής  πάγιων υποχρεώσεων, την άμεση απειλή  έξωσης ή  εκπλειστηριασμού της κινητής και ακίνητης περιουσίας……, τότε πραγματικά η ολιγάρκεια, χαριτολογώντας…. μπορεί να βοηθήσει αυτούς που  δεν είχαν τίποτα και ζούσαν σε κατάσταση υποχρεωτικής ολιγάρκειας, φτώχειας ή γενικευμένης κυνικής εξαθλίωσης. Οι άλλοι όμως οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι, μετά το στάδιο της ολιγάρκειας που ζούσαν μέχρι χθες, πώς θα ονομάσουν την καινούργια δυστυχία και με ποια μυστικά ολιγάρκειας θα αντιμετωπίσουν τις πρωτόγνωρες καταστάσεις, που οδηγούν πολλούς συνανθρώπους μας ακόμη και στην αυτοκτονία;

Νεοπτωχισμό  ή  Νεοδουλισμό;

Μην μου πείτε το παράδειγμα του Κήπου με τα κουκιά στην περίοδο του λιμού, γιατί σήμερα, ούτε κουκιά σπέρνει κανείς αστός, ούτε τα έχουν δει τι χρώμα έχουν οι νεότερες γενιές.

Η αυτάρκεια λοιπόν πρέπει να αποτελεί στόχο των φρονίμων ανθρώπων, οι οποίοι  πριν από κάθε είδους κρίση, θα πρέπει να έχουν προετοιμαστεί για την περίοδο των ισχνών αγελάδων, που συμβαίνει πολλές φορές και χωρίς ανθρώπινη υπαιτιότητα.

Οι άνθρωποι που σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο  ζουν με ολιγάρκεια και  συσσωρεύουν αγαθά όχι για άμεση υπερκατανάλωση, όπως συμβαίνει κατά κόρον στις μέρες μας, αλλά για να έχουν μια σχετική επάρκεια σε περιόδους κρίσης, αυτοί γεύονται με την επάρκεια των αγαθών και τους καρπούς της ελευθερίας.

Είναι πράγματι ελεύθεροι οι άνθρωποι, όταν δεν επαιτούν, δεν δανείζονται και συνηθισμένοι στα λίγα μπορούν να αντιμετωπίσουν πιο σθεναρά και με περίσκεψη, χωρίς πανικό τα δύσκολα κάθε εποχής.

Και όπως τόνιζα σε  επικεφαλίδα του πρώτου βιβλίου μου: ΤΑ ΠΕΡΙΤΑ ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΛΙΓΑ.

Οι έκτακτες καταστάσεις κρίσεων θα συμβαίνουν πάντοτε στις ανθρώπινες κοινωνίες, αυτό μας έχει διδάξει μέχρι σήμερα η  εμπειρία και η ιστορία χιλιάδων χρόνων, αυτό όμως που θα πρέπει ο άνθρωπος να μην ξεχνά είναι ότι για όλα στη ζωή του πρέπει ο ίδιος να φροντίζει σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο και όχι οι τρίτοι ή η θεία πρόνοια.

«Κληρωτή Δημοκρατία- Δανεισμός»

Αν στη Ελλάδα λειτουργούσε η Δημοκρατία με κλήρο και όχι η ανεξέλεγκτη κοινοβουλευτική  ολιγαρχία ουδέποτε η χώρα μας θα δανειζόταν. Τις αποφάσεις για το δανεισμό θα έπαιρναν με ευθύνη και με απόλυτη ψυχραιμία και νηφαλιότητα οι Έλληνες πολίτες και όχι οι εκλεγμένοι δήθεν δημοκρατικά πολιτικοί μας αντιπρόσωποι. Η Ελλάδα του χτες και του σήμερα δείχνει πως λειτουργεί σαν επαρχία της Ευρώπης ή σαν μια μεγάλη πολυεθνική με εκλόγιμους ανά 4ετία διευθυντές.

Το πρόβλημα στο κόσμο ούτε ήταν, ούτε ποτέ θα είναι οικονομικό.

Το πρόβλημα στο κόσμο είναι μόνο πολιτικό.

Και όταν λέμε πολιτικό, εννοούμε ότι, από τότε που καταλύθηκε η αρχαία Ελληνική Δημοκρατία με Κλήρωση των δημόσιων αρχόντων, οι λαοί όλου του κόσμου βιώνουν ένα νέο είδος απόλυτης ολιγαρχίας των οικονομικά ισχυρών, που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσουν τους λαούς σε πλήρη αποπολιτικοποίηση και ατομικισμό, σε μια νέου τύπου δουλεία, που δεν μπορεί να την φανταστεί ούτε ο πιο ευφάνταστος διεστραμμένος νους ανθρώπου. Τώρα είναι ένα κοπάδι οι λαοί, και τα περισσότερα βέβαια είναι πρόβατα, γιατί υπάρχουν ακόμα πολλά κατσίκια μέσα στο κοπάδι. Προσπαθούν όμως όλο το κοπάδι να το γεμίσουν με αμνούς και ερίφια, που όταν θα τα σφάζουν θα φωνάζουν μπεεε…., ενώ τα κατσίκια και οι τράγοι αντιδρούν άσχημα…

Ζήτω ! Στα έξυπνα μυαλά που συνεχίζουν να κουβαλάνε νερό στο μύλο της ολιγαρχίας και να ψηφίζουν φανατικά τους δήμιους των επόμενων γενεών.

«Τεχνητή οικονομική κρίση»

Κατά την ταπεινή μου γνώμη η σημερινή κρίση στη χώρα μας είναι τεχνητή ή ένα δημιούργημα οικονομικής λογιστικής τραπεζικής απάτης. Σύνηθες φαινόμενο των ανυπότακτων λαών που έχουν πλούτο, αλλά τον λιγουρεύονται οι άλλοι, εκείνοι που λέγαμε οι οικονομικά ισχυροί, οι λίγοι, οι τραπεζίτες και οι συνοδοιπόροι τους…

Τα παραμύθια για την ευθύνη των κρατών ή των λαών να τα πούνε οι βοσκοί σε κείνους που ξέρουν ότι τους πιστεύουν και είναι αυτοί που οι ίδιοι διορίζουν, για να τους εκλέξει το θεοφοβούμενο ποίμνιο και αποτελούν τα μόνιμα φερέφωνα και παπαγαλάκια στο κοπάδι τους. Εμείς τα κατσίκια ακόμη και τα κριάρια δεν θα πάρουμε, έχουμε συνηθίσει στα δύσκολα και κακοτράχαλα, θα αργήσουν πολύ να μας μεταλλάξουν και να μας υποτάξουν.

Και για να κλείσω σύμφωνα με το τρίτο ρητό του Επίκουρου, : ότι ο σοφός,  σε σχέση με τα αναγκαία της ζωής, γνωρίζει να μοιράζεται, δίνοντας περισσότερα παρά παίρνοντας.. Τέτοιο θησαυρό έχει βρει στην αυτάρκεια.

Το παραπάνω ρητό θέλει να τονίσει, ότι ο άνθρωπος ανακαλύπτει ένα θησαυρό (μια ψυχική ικανοποίηση), όταν κατανοήσει την αυτάρκεια και την κάνει πράξη, δίνοντας περισσότερα παρά παίρνοντας και ευελπιστεί ότι σε κάποια δύσκολη στιγμή θα εισπράξει και αυτός το ίδιο από τους άλλους και ότι ο ολιγαρκής τρόπος της ζωής του θα παραδειγματίσει και θα επηρεάσει και τους άλλους θετικά γύρω του.    

Το θέμα όμως εδώ  είναι ότι δε ζούμε σε ένα κοινόβιο, αλλά σε διάσπαρτα κοπάδια και τα αναγκαία της ζωής σε κάθε κοπάδι διαφέρουν από τόπο σε τόπο. Τα αναγκαία κάθε φορά ποιος τα αποφασίζει ποια θα είναι; Και τα αναγκαία σε κάθε εποχή δεν είναι ποτέ τα ίδια.

Εδώ οφείλεται μια απάντηση στην ερώτηση : αν την αυτάρκεια την κάνουμε πράξη σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο.

Στο σημείο αυτό η έννοια της αυτάρκειας διαστέλλεται και περιλαμβάνει όλο το κοινωνικό σύνολο.

Στην περίπτωση αυτή το κοινωνικό σύνολο είναι αυτό που θα αποφασίσει συλλογικά τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε κρατική αυτάρκεια, τι ατομική αυτάρκεια και με ποιο τρόπο μπορεί να υλοποιηθεί αυτή.

Άρα και εδώ ο  τρόπος προσέγγισης, ανάλυσης και εφαρμογής της επάρκειας σε μια κοινωνία θα πρέπει να υλοποιηθεί με συγκεκριμένα μέτρα και κανόνες.

«Κατάλληλη πολιτική»

Ανάλογα με την εφαρμογή του πολιτικού συστήματος , θα έχουμε και μεγαλύτερη ή μικρότερη επάρκεια αγαθών  για περιόδους κρίσης και οι άνθρωποι θα νιώθουν πιο άνθρωποι, αν οι ίδιοι παίρνουν τέτοιες σοβαρές αποφάσεις.

Τελικά τα ανθρώπινα, είτε είναι φιλοσοφικά, είτε ηθικά, είτε θρησκευτικά, είτε ιστορικά, είτε οικονομικά συναποτελούν ενιαία πολιτική σκέψη και ως πολιτική σκέψη κάθε φορά πρέπει να εφαρμόζει και το ανάλογο πολιτικό σύστημα που εξυπηρετεί καλλίτερα το κοινωνικό σύνολο.

«Πολιτική Επιστήμη»

- Δημήτρη με την τοποθέτησή σου στον Όλυμπο για την Επικούρεια αυτάρκεια και την κατάλληλη πολιτική ανέδειξες και τα αίτια της σημερινής οικονομικής κρίσης στη χώρα μας και συγχρόνως πρότεινες και το κατάλληλο πολιτικό σύστημα-μιλώντας για την δημοκρατία- που πρέπει να εφαρμοσθεί. Όπως τόνισες όμως στην τελευταία παράγραφο, ότι όλα τα ανθρώπινα αποτελούν ενιαία πολιτική σκέψη με βάζεις σε πειρασμό να επισημάνω ότι, η πολιτική, ως ανεξάρτητη επιστήμη ανήκει στο κλάδο των θεωρητικών επιστημών. Ερευνά και αξιολογεί με την βοήθεια και των άλλων επιστημών  όλα τα πολιτικά συστήματα που έχουν εφαρμοσθεί από αρχής κόσμου και μέσα από τους επί μέρους κλάδους-πολιτική ιστορία-πολιτική φιλοσοφία- πολιτική οικονομία-δημόσια διοίκηση-διεθνείς σχέσεις-συνταγματικό δίκαιο κ.α., παρουσιάζεται ως μια από τις κορυφαίες επιστήμες. Αυτή λοιπόν η επιστήμη δεν θα έπρεπε να είχε αξιολογικά κατατάξει, με κριτήρια το όφελος στις ανθρώπινες κοινωνίες, όλα τα πολιτικά συστήματα που μέχρι σήμερα έχουν εφαρμοσθεί και να είχε υποδείξει το καλλίτερο πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης για όλους τους λαούς του κόσμου, όπως συμβαίνει κατά κόρον και στις άλλες επιστήμες;

- Φίλιππε το ερώτημά σου είναι πολύ σπουδαίο και με μεγάλο ειδικό βάρος.

Τον ίδιο περίπου στοχασμό και προβληματισμό εξέφρασα και εγώ στον πρόλογο αναφερόμενος στην κοινότητα των διανοουμένων, για την απόκρυψη της αλήθειας γύρω από την λειτουργία της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Εσύ ρωτάς για την λειτουργία της δημοκρατίας μέσα από την πολιτική επιστήμη και εγώ ρωτάω τους διανοούμενους όλων των εποχών από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι σήμερα, για την στάση τους και την σιωπή τους.   

-Ακριβώς Δημήτρη, εδώ σχεδόν συγκλίνουν οι απόψεις μας. Στο σημείο αυτό γεννιούνται μέσα μας πολλά ερωτηματικά, αλλά και πολλοί φόβοι.

 - Σωστά Δημήτρη. Εδώ νομίζω ότι πρέπει να αλλάξουμε κεφάλαιο και να μιλήσουμε για τους φόβους των ανθρώπων και σε άλλο κεφάλαιο θα συνεχίσουμε περί πολιτικής και πολιτικών συστημάτων διακυβέρνησης, γιατί με τους διαλόγους παράγεται μεγάλος και πολυδιάστατος  όγκος πολιτικής σκέψης, ο οποίος  θα πρέπει να εισπράττεται από τον αναγνώστη και να απομνημονεύεται εύκολα.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο          Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο

«Ανθρώπινοι φόβοι»

- Σ’ αυτό το κεφάλαιο Φίλιππε νομίζω, ότι ως ψυχίατρος η γνώμη σου, θα είναι εξαιρετικά βαρύνουσα. Θα βοηθήσει πολλούς αναγνώστες, να καταλάβουν και να απομυθοποιήσουν,  γιατί οι διάφοροι φόβοι, μας κρατάνε, μας εξουσιάζουν και λειτουργούν ανασταλτικά και αρνητικά πολλές φορές στη ζωή μας.

«Φόβοι και πως δημιουργούνται»

-Στο πρώτο κομμάτι των διαλόγων θα προσπαθήσω,  να αντιληφθούν  οι αναγνώστες του βιβλίου, τι είναι  φόβοι και πως δημιουργούνται στον άνθρωπο Δημήτρη.

- Και σε ερωτώ. Οι άνθρωποι  χρειάζεται να καταφεύγουν συχνά-πυκνά στον ειδικό επιστήμονα που λέγεται Ψυχίατρος ή ψυχολόγος, για να αποβάλουν φόβους που τους  προκαλούν  πόνο, λύπη, πανικό και ανυπόφορη ταραχή  στο σώμα;

- Νομίζω πως όχι, γιατί τα αποτελέσματα του  φόβου οι άνθρωποι τα εισπράττουν άμεσα τις περισσότερες φορές και δεν χρειάζεται πάντα ειδική παρέμβαση από τρίτους.

- Μπορείς να μου δείξεις έναν άνθρωπο που να μη διακατέχεται από κανένα φόβο;

- Τώρα που το καλοσκέπτομαι ξεκινώντας από τον εαυτό μου και τους άλλους που έχω γνωρίσει, νομίζω πως όχι.

- Από την αρχή πρέπει να παραδεχθούμε ότι ο φόβος είναι ένα συναίσθημα. Παράγεται στον άνθρωπο, από μια  επεξεργασία δεδομένων, που φαντάζεται ο νους, ή η καρδιά θα έλεγε κάποιος ως και από πραγματικά γεγονότα, χωρίς αφετηρία χρονική, (παρελθόν, παρόν, μέλλον). Αυτά τα δεδομένα,  το λογικό του ανθρώπου ( η λογική), δεν έχει τη δυνατότητα, το χρόνο ίσως, αλλά και τις γνώσεις πολλές φορές να τα βάλλει σε μια σειρά μια τάξη και να δώσει την πρέπουσα λύση. Αποτέλεσμα,  ο άνθρωπος να πανικοβάλλεται, να δειλιάζει, να ταράζεται, να πονά, να αγωνιά και να υποφέρει ψυχικά και σωματικά.

Δυστυχώς,  το ανθρώπινο είδος αν και το τελειότερο όλων πάνω στη Γη, από την δημιουργία του, βίωσε, μέχρι να αποκτήσει τις πρώτες βασικές γνώσεις, για την επιβίωσή του, ασύλληπτα τρομακτικές καταστάσεις. Γύρω του όλα άγνωστα. Σκοτάδι και φως. Μέχρι να χρησιμοποιήσει την φωτιά  τα σκοτάδια ήταν οι μόνιμες απειλές του. Ακόμη και σήμερα οι άνθρωποι φοβούνται τα σκοτάδια. Επί πλέον η πείνα, η δίψα, η ασθένειες, ακόμη και σήμερα είναι  μόνιμες απειλές και προκαλούν φόβο και ανησυχία. Φαίνεται ότι ο αρχέγονος τρόμος του άγνωστου απέραντου κόσμου και τα σκοτάδια της νύχτας είναι καταγεγραμμένα αιώνες τώρα στο υποσυνείδητο ή και στο DNΑ των ανθρώπων. Είναι οι αιώνιες μνήμες που δεν ξεριζώνονται εύκολα.

Τι είναι και τι ήταν ανέκαθεν αυτό που δεν φόβιζε τον άνθρωπο Δημήτρη;

- Νομίζω πως όλα τον φόβιζαν στην αρχή, αφού οι γνώσεις του ήταν μηδενικές ή ατελείς.

-Σωστά, αλλά και όταν οι γνώσεις του μεγάλωσαν, οι αιώνιες αρχέγονες μνήμες του παρελθόντος αναδύονταν συχνά στα όνειρα και αναστάτωναν και ακόμη αναστατώνουν την ζωή των ανθρώπων. Ο αιώνιος φόβος του θανάτου, της απώλειας, δεν έχει ακόμη αντιμετωπισθεί και είναι η πηγή πολλών ψυχικών και σωματικών διαταραχών. Ο άνθρωπος για να προστατευθεί, ζήτησε βοήθεια από τις ψυχές των προγόνων, από θεούς που έπλασε, από ένα Θεό δημιουργό του κόσμου, αλλά εις μάτην. Οι φόβοι, οι αγωνίες, οι ανησυχίες, οι  λύπες, ο πανικός, η ταραχή της ψυχής αντί να μειωθούν αυξήθηκαν και αυξάνονται αλματωδώς  προκαλώντας μια πληθώρα ψυχικών και σωματικών νοσημάτων,  εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής, που προκαλεί ανεξέλεγκτο άγχος και στρες. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στους γκουρού, στους νευρολόγους, στους ψυχίατρους  ακόμη και στους μάντεις, στους αστρολόγους και στις καφετζούδες για να θεραπευθούν.

Και αυτά όλα συμβαίνουν, γιατί οι αιτίες που προκαλούν τους φόβους είναι κοινές σε όλους τους ανθρώπους. Οι μεταξύ των ανθρώπων σχέσεις και συναλλαγές δημιουργούσαν και θα δημιουργούν πάλη, αναστάτωση, αγωνία, αμφιβολία, πανικό και ταραχή. Για παράδειγμα εκτός της αιτίας του θανάτου, που είναι φυσιολογικό να επιφέρει έστω και προσωρινά μια έντονη ψυχολογική κατάθλιψη, οι πόλεμοι, τα φυσικά φαινόμενα του σεισμού ή των πλημυρών, οι οικονομικές  και πολιτικές κρίσεις δεν τρομοκρατούν; Οι  σχέσεις των ζευγαριών, ο έρωτας, η εξουσία, το χρήμα, η αγωνία των γονέων για την επαγγελματική αποκατάσταση των τέκνων, τα δικαστήρια, η ανεργία, το αφεντικό, ο προϊστάμενος, η φτώχεια, η πείνα, η μόλυνση του περιβάλλοντος τις ίδιες περίπου φοβίες δεν προκαλούν; Ή μήπως  η εκμετάλλευση των αδυνάτων, η αμαρτία απέναντι στο Θείο, οι απειλές των δυνατών, τα άγνωστα πεδία έρευνας, η αγωνία της καταξίωσης, η ανακάλυψη της Αλήθειας και όλη η μεταφυσική αγωνία του ανθρώπου  δεν επιφέρουν φόβο πανικό και ταραχή;  Συμπερασματικά μπορούμε να δεχθούμε ότι όλες σχεδόν οι δράσεις του ανθρώπου μέχρι να επιτύχουν  τον τελικό σκοπό τους, διέπονται από φόβους μικρούς ή μεγαλύτερους, αγωνίες, άγχος, πανικό, στρες, που μερικές φορές οδηγούν  και στην αυτοκαταστροφή.

-Άρα λες Φίλιππε, αν κατάλαβα καλά, ότι οι άνθρωποι σε οτιδήποτε επιχειρούν, εισπράττουν μαζί ένα φόβο, που μεταφράζεται σε μικρή ή μεγάλη αγωνία, σε άγχος, στρες και πανικό ή  ταραχή σε όλη σχεδόν τη ζωή τους.

«Αντιστάθμισμα των φόβων. Θάρρος- Αφοβία»

-Πολύ ορθά κατάλαβες Δημήτρη. Αυτό που ισορροπεί όμως και μειώνει  τα ανεπιθύμητα φοβικά σύνδρομα, τα οποία έχουν άμεση σχέση  με το  συναισθηματικό- επιθυμητικό κομμάτι της ψυχής του ανθρώπου, είναι η λογική, ο εγκέφαλός του. Και λογική είναι η ορθή επεξεργασία των δεδομένων. Είναι ο ορθός λόγος, που παράγει ο νους σε συνεργασία με την ψυχή. Η μέση λύση ή  συμφωνία, θα μπορούσαμε πούμε,  που παράγει η ψυχή με το λογικό-εγκέφαλο. Η μέση λύση που απορρέει από τις επιθυμίες της ψυχής και την ψυχρή λογική του νου, δεν είναι ένα παρορμητικό αποτέλεσμα της στιγμής, αλλά  είναι  προϊόν εμπλουτισμένο με νέες γνώσεις, εμπειρίες, κρίση και σχεδιασμό. Το προϊόν αυτό οπλίζει τον άνθρωπο με αυτοπεποίθηση, τόλμη και θάρρος. Αποκτά θάρρος και  επαναλαμβάνει μηχανικά πλέον, χωρίς κούραση, και άγχος δράσεις με ηρεμία αφοβία  και  νηφαλιότητα.

Αυτό το συναίσθημα του θάρρους, ενισχύει,  τροφοδοτεί και προστατεύει την ανθρώπινη φύση, εξορκίζοντας και απομακρύνοντας τους φόβους του ανθρώπου, που κατά κόρον οφείλονται στην έλλειψη γνώσης. Το θάρρος λοιπόν  είναι το αντίδοτο φάρμακο στο φόβο και το αντίθετο συναίσθημα του φόβου, που θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και αφοβία.

- Φίλιππε όταν λες το θάρρος είναι το αντίθετο συναίσθημα, που αντιμετωπίζει  σαν πανάκεια όλους τους φόβους μήπως είναι υπερβολή;

-Δεν θέλω να πω αυτό, αλλά το θάρρος σημαίνει τη δύναμη που έχει κάποιος να αντιμετωπίζει επικίνδυνες καταστάσεις είτε χωρίς φόβο είτε υπερνικώντας αυτόν. Στις κοινωνικές σχέσεις σημαίνει οικειότητα. Συνώνυμες έννοιες του θάρρους είναι η ανδρεία, η γενναιότητα, η παρρησία, η τόλμη και η αντρειοσύνη. Το θάρρος όπως γνωρίζουμε δεν το κατέχουν οι άνθρωποι στον ίδιο βαθμό. Αυτό ή είναι έμφυτο ή είναι επίκτητο.  Άνθρωποι, που η φύση ή ο θεός, τους έχει προικίσει  με μεγάλη σωματική δύναμη, με εξαίρετη ευστροφία, με ευγλωττία ή ομορφιά, αυτοί αντιμετωπίζουν συνήθως με περισσότερο θάρρος και τόλμη διάφορους  κινδύνους σε σύγκριση με ανθρώπους μειωμένων αντίστοιχων προσόντων. Το θάρρος όμως αν δεν συνοδεύεται  και δεν στολίζεται και με άλλες χάρες ή αρετές,  πολλές φορές, παράγει αντίθετα αποτελέσματα. Αν τον επικείμενο κίνδυνο ή απειλή δεν τον αξιολογήσεις σωστά και δεν σχεδιάσεις με φρόνηση και σοφία, πως πρέπει να τον αντιμετωπίσεις ,τα έμφυτα και τα επίκτητα προσόντα δεν θα σου φανούν χρήσιμα. Το θάρρος από μόνο του θα μετατραπεί σε δειλία ή ατολμία και η αναμέτρηση με τον κίνδυνο ή την απειλή, που σου προκαλούσε φόβο δεν θα καταφέρεις να τον υπερνικήσεις.

Συμφωνείς  Δημήτρη;

- Συμφωνώ,  αλλά το θάρρος νομίζω, ότι σαν δύναμη ψυχική ή σωματική,  μπορεί να διδαχθεί και να το αναπτύξουν πολλοί άνθρωποι, γιατί οι φόβοι είναι σχεδόν καθολικό φαινόμενο Φίλιππε και δεν απασχολούν μόνον τους αδύνατους ,αλλά και τους δυνατούς. Υπάρχει αυτή η δυνατότητα;

«Διδαχή Θάρρους»

- Μπήκες σε ένα άλλο κεφάλαιο τώρα. Ως γιατρός σε καθημερινή επαφή με ασθενείς μου ασφαλώς και θα πρέπει να δίνω τις κατάλληλες ιατρικές οδηγίες για κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Το θέμα όμως της διδαχής ή εκπαίδευσης του θάρρους και άλλων συναφών ψυχικών αρετών νομίζω, ότι, θα πρέπει να είναι υποχρέωση της οργανωμένης κοινότητας ή κοινωνίας. Όσοι άνθρωποι  ενσυνείδητα επιλέγουν  να βοηθηθούν από τους ειδικούς και να βελτιώσουν τον πνευματικό και ψυχικό τους κόσμο, αυτοί, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο απολαμβάνουν μια ψυχική ηρεμία, την οποία οι αμύητοι δεν μπορούν να απολαύσουν. Αυτό όπως καταλαβαίνεις σε μια ταξική κοινωνία σαν την δική μας αποτελεί προνόμιο των ολίγων. Βέβαια στην κοινωνία που ζούμε πολλοί σύλλογοι και οργανώσεις παίζουν τον ρόλο του καθοδηγητή και προσπαθούν μέσα από δόγματα και συνθήματα να περάσουν θέσεις και να στηρίξουν απόψεις και πολιτικές, που δεν υποψιάζεται ο κόσμος.

«Ρόλος θρησκείας και εκκλησίας»

-Και η θρησκεία μας Φίλιππε δεν έχει βοηθήσει προς αυτή τη κατεύθυνση;

- Ως ένα μεγάλο βαθμό μπορώ να πω ότι η Εκκλησία μας έχει βοηθήσει πολλούς πιστούς να αποκτήσουν μια ψυχική ηρεμία και γαλήνη, γιατί όλη η φιλοσοφία της χριστιανοσύνης στηρίζεται στο τρίπτυχο των ψυχικών αρετών,  πίστη-ελπίδα και αγάπη. Και οι τρεις μαζί, όταν μεταδοθούν σωστά στον άνθρωπο τον οπλίζουν με θάρρος και τόλμη και όλους τους κινδύνους και τους αιώνιους φόβους του ανθρώπου τους ελαχιστοποιεί, γιατί η αγάπη από μόνη της καλύπτει όλες τις ατέλειες και τις ασχήμιες του ανθρώπου. Η αγάπη κάνει τον άνθρωπο πιο άνθρωπο, τον εξανθρωπίζει. Για αυτή την αγάπη μίλησαν όλοι οι σοφοί του κόσμου, αλλά ο Χριστός μίλησε και έδωσε με το παράδειγμά του και την άδικη σταύρωσή του το ηχηρότερο μήνυμα από όλους τους σοφούς της ανθρωπότητας. Δεν ταύτισε τη διδασκαλία του με οποιαδήποτε ωφελιμιστική σκοπιμότητα, ούτε δέχθηκε να πάρει κάποιο ιερατικό ή πολιτικό αξίωμα. Γνώριζε το ρόλο που έπαιζαν όλα τα ιερατεία του κόσμου με την πολιτική άρχουσα τάξη της εξουσίας και αυτό το απέρριψε από την αρχή, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες των συμπατριωτών του, που τον έβλεπαν ως θρησκευτικό και πολιτικό ηγέτη και ως απελευθερωτή. Ο ίδιος απέφυγε την προσφορά. Αν θα είχε δεχθεί την πρόταση, όλη η φιλοσοφία του, που στηριζόταν σε δύο μόνον λέξεις –αγαπάτε αλλήλους- που απέβλεπε στην ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων  μακριά από συγκρούσεις και  αιματοχυσίες θα εξατμιζόταν. Όλη  η διδασκαλία του θα κατέρρεε σαν χάρτινος πύργος. Ο Χριστός δίδαξε και έδειξε το δρόμο προς την Ηθική. Πίστευε ότι αν οι άνθρωποι γίνουν ενάρετοι όλα τα πάθη τους θα εξαλειφθούν και θα μοιάσουν στον δημιουργό Θεό τους, που μόνο αγάπη και έλεος σκορπίζει στα δημιουργήματά του. Δεν ενδιαφερόταν για τα εφήμερα πλούτη και την εξουσία. Δεν μίλησε για βασιλείς και εξουσίες, γνώριζε ότι αυτά ήταν οι μεγαλύτερες ασθένειες, που είχαν ταλαιπωρήσει το ανθρώπινο γένος. Μίλησε σαν Θεός και όχι σαν άνθρωπος και δυνατός φιλόσοφος.

Πραγματικά και εγώ σαν ψυχίατρος πιστεύω, ότι η διδασκαλία του Χριστού από μόνη της μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να αλλάξουν πορεία. Η πίστη και το παράδειγμα της ζωής του Χριστού στους αγνούς και καλοπροαίρετους ανθρώπους κάνει θαύματα.  

Πιστεύω ότι η εκκλησία μπορεί να παίξει ένα σπουδαίο ρόλο και να προσπαθήσει μέσα από πραγματικούς αγώνες να φέρει τους ανθρώπους κοντά. Καθαρός σκοπός της εκκλησίας είναι να νιώθουν οι πιστοί, αγάπη, ειρήνη και ηρεμία, αταραξία ψυχής που δίδασκε και ο Επίκουρος.

«Εκκλησία- Πολιτεία»

- Ο σκοπός αυτός είναι μόνον της εκκλησίας ή και καθήκον και υποχρέωση της πολιτείας  Φίλιππε;

- Και των δύο νομίζω ότι θα πρέπει να είναι, αλλά επειδή η πολιτική ενέχει και το στοιχείο της εξουσίας το ρόλο της εκπαίδευσης για την Ηθική τελείωση του ανθρώπου και την απαλλαγή του από φόβους, μπορεί ευκολότερα να παίξει η εκκλησία.

- Η εκκλησία όμως εδώ και αιώνες διοικεί και διοικείται με ένα καθαρά κλειστό κύκλωμα εξουσίας, το οποίο είναι τελείως αυταρχικό. Και αυτό συμβαίνει στα περισσότερα ιερατεία και στο Δυτικό και στον Ανατολικό κόσμο. Ο λαός δεν συμμετέχει και δεν αποφασίζει για τα εκκλησιαστικά παρά μόνον τα Ιερατεία. Έχουν μια ιδιότυπη αυτονομία μέσα στα κράτη και πολλές φορές οι εκκλησιαστικοί άρχοντες βαδίζουν χέρι-χέρι με την οποιαδήποτε μορφή πολιτεύματος. Δεν είδαμε ποτέ μέχρι σήμερα τα Ιερατεία να ξεσηκώνουν τον κόσμο σε διαδηλώσεις για την Παγκόσμια ειρήνη, ούτε για την Παγκόσμια φιλία. Γιατί σιωπούν;

- Είναι θέμα πολιτικής των Ιερατείων Δημήτρη, εμείς λαός είμαστε, τι ξέρουμε από αυτά;

- Εδώ διαφωνώ Φίλιππε.

Ο λαός, το ποίμνιο του δημιουργού Θεού πλάσθηκε με θείο πνεύμα και το κοπάδι αυτό έχει μέσα του κάτι θεϊκό. Το έπλασε με πνεύμα και του έδωσε ελευθερία βούλησης και σκέψης, ενώ τα υπόλοιπα έμβια όντα δεν τα προίκισε με ανάλογα προσόντα. Άρα το κοπάδι από μόνο του δεν πρέπει να βρει τον δρόμο του; Θα πρέπει να το καθοδηγούν ξεχωριστοί και πεφωτισμένοι άνθρωποι των Ιερατείων; Οι ίδιοι δεν πρέπει να φροντίζουμε για αυτό, αν υποθέσουμε και δεχθούμε όλοι οι άνθρωποι  ότι, ένας και μοναδικός Θεός μας έχει πλάσει;

-Το πηγαίνεις μακριά Δημήτρη και νομίζω ότι ξεφεύγουμε από το θέμα μας, που είναι ο ανθρώπινος φόβος. Για να μη νομίζεις όμως ότι προσπαθώ να αντιπαρέλθω, θα πω τα παρακάτω και νομίζω ότι πρέπει να μου δώσεις και συ μιαν απάντηση.

«Υλισμός – Ιδεαλισμός και διανοούμενοι»

Το αιώνιο μεταφυσικό πρόβλημα των ανθρώπων (Από πού- Προς τα πού;), χώρισε την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα σε δυο. Στους Υλιστές και στους Ιδεαλιστές. Οι μεν υλιστές προσπαθούν να αποδείξουν ότι δεν υπάρχει θεός πλάστης του κόσμου, ενώ από την άλλη μεριά οι ιδεαλιστές πιστεύουν ότι τα πάντα πλάστηκαν και διευθύνονται από ένα Θεό. Οι εκπρόσωποι αυτών των κοινοτήτων είναι οι διανοούμενοι κάθε εποχής. Οι μεταφυσικές τους αναζητήσεις και αγωνίες έχουν διχάσει τον κόσμο και οι πόλεμοι και τα αίματα που χύθηκαν και θα χυθούν ακόμη δεν έχουν τέλος. Οι άθεοι με τους ένθεους, συνεχώς απέναντι, έτοιμοι να κατασπαράξει ο ένας τον άλλον και πίσω εκατομμύρια οπαδοί τους, κάνουν ακριβώς το ίδιο. Η ευθύνη για την συνεχιζόμενη αντιπαλότητα  βαραίνει μόνο τους διανοούμενους όλων των εποχών και κανένα λαό. Γιατί οι λαοί όλου του κόσμου άγονται και φέρονται από τους διανοούμενους και τους άρχοντες της πολιτικής εξουσίας, οι οποίοι τρίβουν τα χέρια τους με την κατάσταση του διχασμού.

-Αυτό πιστεύω και εγώ Φίλιππε και νομίζω ότι έχεις απόλυτο δίκαιο. Αυτοί  εφεύραν και τους –Ισμους, που ανέφερα και στο πρώτο βιβλίο μου και διαίρεσαν όλο τον κόσμο σε ομάδες με φανατισμένους οπαδούς και με ταμπέλες. Κανείς χωρίς ταμπέλα, ομάδα και αριθμό δεν μπορεί να κυκλοφορήσει.  Πρέπει να ξέρουν καλά, τι σκέπτεται ο καθένας και σε ποια ομάδα ανήκει, για να μπορέσει να λειτουργήσει το σύστημα, που έχουν εγκαθιδρύσει.

Και μιας και μιλάμε για φόβους και για θάρρος θα σου πω, ότι η εκκλησία του Θεού θα μπορούσε με το λαό μαζί, να παίξει καταλυτικό ρόλο στην ομαλοποίηση των σχέσεων των ανθρώπων και στην ηθική και πνευματική ανάταση αυτών, πέρα από την απόκτηση θάρρους, που είναι το θέμα μας.

- Τι θέλεις να πεις;

- Θέλω να πω ότι η επίσημη εκκλησίας μας, έχοντας ένα  τεράστιο υλικό βάσης από τους αρχαίους έλληνες και από την μετέπειτα επιστήμη της  θεολογίας, θα μπορούσε να έχει  ξεκινήσει την ίδρυση σχολών και πανεπιστημίων μέσα και έξω από την Ελλάδα, φιλοσοφικής κατεύθυνσης και όχι ιερατικές  και θεολογικές σχολές, για παραγωγή θεολόγων.

- Δημήτρη καλά τα λες, αλλά ίσως αγνοείς μερικές λεπτομέρειες,  που γνωρίζουν οι αρμόδιοι και ουδέποτε θα συμφωνήσουν, γιατί το χάσμα του αρχαίου ελληνισμού και χριστιανισμού είναι αγεφύρωτο και βαθύ.

- Καταλαβαίνω και γνωρίζω και εγώ αρκετά πράγματα. Ότι ο ελληνισμός στηρίχθηκε πάνω σε τρεις ελλείψεις: 1) Στην έλλειψη ιερού βιβλίου, 2) Στην έλλειψη αρχηγού και 3) Στην έλλειψη ταμπού. Αυτά από μόνα τους είναι αρκετά, για οποιαδήποτε ομαλή συμπόρευση της εκκλησίας, που στηρίζεται στα αντίθετα, όπως συμβαίνει και σε πολλά άλλα κράτη ή εθνότητες. Καταλήγω στο συμπέρασμα λοιπόν ότι η πολιτεία πρέπει να έχει την ευθύνη για την καθολική εκπαίδευση των πολιτών της και κανένα  ιερατείο.          

-Συμφωνώ Δημήτρη.

 Άλλο Πολιτεία και πολιτική και άλλο Θρησκεία και θρησκευτικότητα.           

- Ωραία Φίλιππε! Επειδή με την συζήτηση περί φόβων μου ενέπνευσες και ένα αίσθημα θάρρους, θα συνεχίσω για να μου πεις την γνώμη σου. Σαν θεμελιακές αξίες στη ζωή των ανθρώπων η έννοια της Πολιτείας ή της Θρησκείας είναι μεγαλύτερης βαρύτητας;

- Με το θάρρος που απέκτησες με κάνεις να φοβάμαι Δημήτρη, γιατί η ξεκάθαρη απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα θα προκαλούσε φόβο και μάλιστα  αν ανήκα σε κάποιο πολιτικό ή θρησκευτικό χώρο, με  θέση ή αξίωμα. Επειδή εγώ όμως δεν ανήκω με φανατισμό σε κανένα από τους δυο χώρους πολιτικό ή θρησκευτικό  και ούτε επιδιώκω καμία θέση ή αξίωμα, βλέπω τα πράγματα αντικειμενικά σαν τρίτο μάτι και θα τοποθετηθώ.

«Το πολιτεύεσθαι και το θρησκεύεσθαι»

Αν γνωρίζαμε από τους ειδικούς επιστήμονες, ποιο από τα δυο είχαν ανακαλύψει και  εφαρμόσει οι πρωτόγονοι άνθρωποι: το πολιτεύεσθαι ή το θρησκεύεσθαι , ίσως η γνώμη μου και η απάντησή μου, να ήταν χωρίς περιστροφές, το πρώτο ή το δεύτερο μεγαλύτερης βαρύτητας.

Τώρα όμως στην περίπτωση τη δική μας θα αναγκασθώ να δώσω απαντήσεις, κάνοντας περισσότερες υποθέσεις σε διάλογο μαζί σου. Και ρωτώ. Ο άνθρωπος ανακάλυψε πρώτα την διαχείριση της εξουσίας, που είναι η πολιτική ή τον Θεό ή τους Θεούς και απόκτησε πίστη και θρησκευτικότητα;

- Μερική  απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα είχα δώσει στο πρώτο βιβλίο μου, όταν μιλούσαμε για την εξουσία, τα θέσφατα και τους νόμους Φίλιππε. Εκεί υποστήριξα ότι ο κάθε λαός είχε τους δικούς του αρχηγούς, οι οποίοι όταν ήθελαν να νομοθετήσουν, μυούσαν τους ιερείς, ή τους μάντεις, ότι οι νόμοι  είναι θεόσταλτοι ή θεόπνευστοι και από κοινού απέδιδαν δικαιοσύνη, περιτυλίγοντας τους νόμους με την θεία βούληση. Δεν μπορώ όμως να απαντήσω ευθέως, εάν οι πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες, πρώτα εξέλεξαν αρχηγό ή πρώτα τους ιερείς και μάντεις ή πρώτα ανακάλυψαν και επικοινώνησαν με το Θεό, έστω και με αντιπροσώπους.

Αν θα μιλούσα, ως οπαδός ή φανατικός  πιστός της χριστιανοσύνης μέσα από την Παλαιά  Διαθήκη, δεν θα μπορούσα να παρεκκλίνω από τον μύθο των πρωτόπλαστων και την άμεση επαφή και συνομιλία που είχαν με τον Θεό, όχι μόνον όταν ήταν στον παράδεισο, αλλά και μετά και ιδιαίτερα με τους ιερείς και τους προφήτες του περιούσιου λαού.

Αν θα μιλούσα ως φανατικός οπαδός του υλισμού, τότε θα απέκλεια εντελώς την οποιαδήποτε επέμβαση  του Θεού, των Θεών, του Θείου πνεύματος ή ενός ασύλληπτου  υπέρτατου όντος. Η πλευρά αυτή υποστηρίζει, ότι αιτία ή αιτίες, κτήσης του κόσμου και των ανθρώπων είναι η ίδια η φύση, η οποία δεν μας αποκαλύπτει τα μυστικά λειτουργίας της. Το ανθρώπινο είδος ως  τελειότερο δημιούργημα της φύσης, με συνείδηση, λογική και πνεύμα, προσπαθεί μέσα από την παρατήρηση και το πείραμα, να ανακαλύψει την Αλήθεια και να αποδείξει επιστημονικά, την δημιουργία του κόσμου ή του σύμπαντος κόσμου θα έλεγα πιο σωστά.

- Με την τεράστια αυτή διάσταση των απόψεων είναι δυνατόν η ανθρώπινη κοινωνία, να πορέψει ομαλά και αρμονικά;

- Πιστεύω Φίλιππε, πως αυτή η διάσταση των απόψεων είναι τεχνητή. Είναι ένα καθαρό δημιούργημα των ανθρώπων της εξουσίας σε συνεργασία με τους διανοούμενους  εδώ και χιλιάδες χρόνια. Τη γνώση και τα μυστικά των ανακαλύψεων τα οικειοποιούνται και τα διαχειρίζονται μόνον οι εξουσιαστές. Ακόμη και σήμερα το ίδιο δεν γίνεται, αλλά με δήθεν δημοκρατικό τρόπο; Το μόνο που ενδιέφερε την εξουσία ήταν η διατήρηση των φόβων και το οικονομικό συμφέρον τους. Χωρίς χρήμα, εξουσία και εξουσιαστές διαλύονται, το ένα συντηρεί το άλλο. Οι φόβοι είναι το προαπαιτούμενο για την λειτουργία της εξουσίας και του χρήματος.

- Και οι θρησκείες; Τι ρόλο διεκδικούν  Δημήτρη;

«Ιερατεία»

- Τον ίδιο ρόλο διεκδικούν με τους εξουσιαστές και τους ανθρώπους του χρήματος. Οι θρησκείες είναι αυτές που παράγουν και ενσπείρουν φόβους. Διατηρούν μυστήρια και δόγματα, για να επιβάλλουν πρώτα το φόβο και την υποταγή προς τις επίγειες εξουσίες. Μετά  μοιράζουν  μεταθανάτιες ελπίδες και διακηρύσσουν Ηθική, την οποία ουδέποτε το κορυφαίο όργανο των Θρησκειών που λέγεται ΙΕΡΑΤΕΙΟ δεν έχει κάνει πράξη, αφού ο αντικειμενικός σκοπός και του Ιερατείου είναι η συγκέντρωση πλούτου και χρήματος και η διαιώνιση της εξουσίας των ανθρώπων του Ιερατείου.      

- Μήπως δεν είναι κάπως  έτσι;

- Ας υποθέσουμε ότι δεν είναι έτσι, τότε για ποιους λόγους οι θρησκευτικοί ηγέτες των Ιερατείων ή οι αντιπρόσωποί τους διαχειρίζονται Γη, οικοδομήματα, τράπεζες, ξενοδοχεία, πλοία και γενικά απίστευτου μεγέθους περιουσιακά αποκτήματα; Μήπως στο παρελθόν ήταν έμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες, τραπεζίτες, γαιοκτήμονες και δεν το γνωρίζουμε; Λες να υπάρχει κάποιος παγκόσμιος  και υπερουράνιος νόμος, που να μεταβιβάζει  με αυτόματο τρόπο περιουσιακά στοιχεία των πιστών όλου του κόσμου στα Ιερατεία, για ασφαλή κερδοφορία, καθόσον τα κράτη έχει αποδειχθεί, ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν την Δημόσια περιουσία, όπως τουλάχιστον την διαχειρίζονται τα  Ιερατεία;

- Μήπως, η διανομή του παραγόμενου πλούτου από την εκκλησιαστική περιουσία, γίνεται με αριστοτεχνικό τρόπο και οι πιστοί όλου του κόσμου είναι απόλυτα ικανοποιημένοι Δημήτρη. Εξηγείται αλλιώς;

- Έτσι αρχίζω να πιστεύω και εγώ Φίλιππε. Δεν βλέπεις τις προσπάθειες της εκκλησίας στη χώρα μας, τώρα που χειμάζεται οικονομικά με τα συσσίτια, τις προσφορές και διανομές τροφίμων, φαρμάκων, ρουχισμού, πόσο ανακούφισε τον λαό; Από εργαζόμενους τους έχει μετατρέψει σε επαίτες. Σε πολλούς μάλιστα, ανέργους και αναξιοπαθούντες έχουν διανεμηθεί μετοχές και μερίσματα. Από ότι μάλιστα έχω ακούσει, μέρος της εκκλησιαστικής περιουσίας, που παραμένει ανεκμετάλλευτη και χέρσα πρόκειται, να διανεμηθεί  με κλήρωση σε άνεργους, πτυχιούχους, ή μη, νέους της χώρας μας. Σκοπός αυτής της κίνησης είναι οι νέοι μας να στραφούν στο πρωτογενή τομέα παραγωγής, για την ταχεία οικονομική ανάπτυξη και έξοδο από την κρίση. Με τις πανεπιστημιακές γνώσεις εξάλλου, που κατέχουν οι περισσότεροι  οι νέοι μας δεν θα αργήσουν να εγκλιματισθούν. Υπάρχει από ότι έχω ακούσει και ολοκληρωμένο σχέδιο αποκέντρωσης με τίτλο ΥΠΑΙΘΡΟΣ, το οποίο προβλέπει ότι μέσα σε τρία έτη η ύπαιθρος θα ξαναζωντανέψει και οι μεγαλουπόλεις θα μείνουν με το μισό πληθυσμό. Καταλαβαίνεις πόσο πρωτοπόρα και επαναστατικά μέτρα ετοιμάζει το σεβαστό μας Ιερατείο σε συνεργασία πάντοτε με τη Πολιτεία. Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Και άμεση Αποκέντρωση και άμεση Ανάπτυξη. Είδες τι θαύματα μπορεί να γίνουν όταν εκκλησία και πολιτεία συνεργασθούν για το καλό του λαού;

-Με ειρωνεύεσαι Δημήτρη.

- Μακάρι να ήταν ειρωνείες, αλλά πολλά από αυτά τα άκουσα από τα χείλη των εκπροσώπων της εκκλησίας μας και προς στιγμήν χάρηκα για την ευαισθησία του Ιερατείου μας. Επειδή όμως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, πιστεύω ότι κάτι καλό θα γίνει με την βοήθεια του Θεού. Πιθανόν να τους φωτίσει το Άγιο Πνεύμα και το παράδειγμα της ζωής του Χριστού. Ίσως  στο μέλλον η εκκλησία μας, να απαρνηθεί την επίγεια εξουσία και τον πλουτισμό και να αφιερωθεί αποκλειστικά με την ηθική τελείωση του ανθρώπου. Τότε πιστεύω ότι και οι πιστοί όλου του κόσμου θα πολλαπλασιασθούν και θα κατακλύσουν όλες τις εκκλησίες των θρησκειών και τα δεινά των ανθρώπων θα ελαχιστοποιηθούν.

- Μου φαίνεται, ότι είσαι πολύ ρομαντικός και υπερβολικά αισιόδοξος. Αν νομίζεις ότι οι εκκλησίες όλου του κόσμου μπορούν να λειτουργήσουν όπως το φαντάζεσαι.

-Το μόνο που φοβάμαι είναι ότι οι περισσότεροι εκπρόσωποι του Ιερατείου θα πέσουν σε δίαιτα και από ολίγον έγκυοι θα μείνουν οι μισοί σε κιλά.

-Αυτό πραγματικά δεν το είχα σκεφθεί. Αληθεύει ότι πλείστοι ιερείς πάσχουν από παχυσαρκία;

-Νομίζω πως ναι. Ίσως έχουν κάποια βλάβη στον θυρεοειδή ή κάτι άλλο ενδοκρινικό , γιατί οι άνθρωποι είναι συνεχώς σε νηστεία και προσευχή ή συμβαίνει κάτι άλλο. Ε.. ας μη γινόμαστε κακοί. Πολλοί είναι υπόδειγμα λιτότητας.

-Ας μη νομίσουν όμως οι αναγνώστες, ότι πυροβολούμε την εκκλησία. Έχουμε κάθε δικαίωμα να την υπερασπιζόμαστε για να βελτιωθεί και η ίδια αν θελήσει. Δεν είμαστε ασεβείς και άθεοι που ίσως μερικοί βιαστούν να μας χαρακτηρίσουν. Είμαστε ανθρώπινοι και θέλουμε η εκκλησία μας να παίξει ένα ρόλο μαζί με τον λαό. Την πίστη και την θρησκευτικότητα την έχουν ανάγκη όλοι οι άνθρωποι, δεν είναι προνόμιο των ιερωμένων. Και αυτοί ακόμη που δηλώνουν άθεοι δεν έχουν αποδείξει κάτι που να πείθουν, ότι δεν υπάρχει κάτι στο επέκεινα που έλεγε και ο Πλάτωνας. Ας είμαστε λίγο ρεαλιστές ο φανατισμός δεν ωφελεί κανέναν.

-Συμφωνώ Δημήτρη, μακριά από εμάς οι φανατισμοί. Εμείς εκφράζουμε τις απόψεις όλων των –Ισμών και οι αναγνώστες ας κρίνουν, έχουν λογική. Με τις ιδέες και τις σκέψεις που διατυπώνουμε δεν ψάχνουμε για οπαδούς. Μιλούμε ελεύθερα για το αγαθό της δημοκρατίας και μέσα από τον διάλογο θίγουμε αρκετά θέματα που νομίζουμε ότι πρέπει να αναλυθούν. Η δημοκρατία εξ άλλου δεν στηρίχθηκε σε κόμματα και φατρίες. Στηρίχθηκε στην ελεύθερη έκφραση των πολιτών και είχε σαν στόχο την ευτυχία όλων, ως και την ηθική τελείωσή τους κάνοντας πράξη την καθολική συμμετοχή, την ευθύνη και την ισοτιμία. Είχε και  η δημοκρατία ως σύστημα πολιτικό τις αδυναμίες της, αυτό όμως δεν εμπόδιζε τους πολίτες, να διορθώνουν κάθε φορά τα κακώς κείμενα. Με την ενιαύσια συμμετοχή όλων στα δημόσια αξιώματα, για μόνον μια φορά στη ζωή τους, απέτρεπαν  επίδοξους εραστές της εξουσίας, να κυριαρχήσουν ως ισόβιοι άρχοντες. «Το άρχειν και άρχεσθαι εν μέρει» που σήμαινε, να μάθεις να άρχεις (διοικείς) και να άρχεσαι (διοικείσαι), όταν έρθει η σειρά σου και αυτό το πετύχαιναν με την θέσπιση της κλήρωσης.

Τα θρησκευτικά τους πιστεύω ουδέποτε αποτέλεσαν σημείο τριβής, όπως συμβαίνει στις μέρες μας. Άλλο πολιτική και άλλο θρησκεία. Τώρα αν στην πορεία οι πολιτικοί και από πότε συστηματικά άρχισαν, να χρησιμοποιούν  την θρησκεία για πολιτικό όφελος, αυτό ας το ερευνήσει και ας το κρίνει ο καθένας, για να βρει την αλήθεια.

-Για μένα προσωπικά Φίλιππε και η πολιτική και η θρησκεία πρέπει να συμπορεύονται, γιατί και οι θρησκευτικοί ηγέτες είναι εκτός από ιερείς και πολίτες. Η ιδιότητα του ιερέα και το αξίωμα, θα έπρεπε να το διεκδικούν  ισότιμα όλοι οι πολίτες, εάν επιθυμούσαν και να μην αποτελούν μια κλειστή κοινωνία με ξεχωριστούς νόμους και ειδικά προνόμια. Ο σκοπός είναι κοινός. Και η ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία θέλει ενάρετους πολίτες και η θρησκεία το ίδιο, που είναι η διαφορά;

- Το ίδιο φρονώ και εγώ Δημήτρη και αυτό μας δίνει το δικαίωμα να καταλήξουμε και να συμφωνήσουμε στο αρχικό ερώτημα που είχες θέσει, δηλαδή ποιά  από τις δυο, η πολιτική ή η θρησκεία σαν θεμελιακές αξίες στην ζωή των ανθρώπων, έχει μεγαλύτερη ή βαρύνουσα αξία;

«Θρησκευτική συνείδηση»

- Εδώ θα επιχειρήσω Φίλιππε, να αποδείξω ότι η πολιτική προηγείται της θρησκείας και αποκτά έτσι ένα ειδικό βάρος μεγαλύτερο από την θρησκεία. Και ρωτώ.

 Η θρησκευτική συνείδηση δημιουργείται στον άνθρωπο αυτόματα με την ενηλικίωση του ή μεταδίδεται από το κοινωνικό και οικογενειακό του περιβάλλον;

- Ασφαλώς και μεταδίδεται από το περιβάλλον που ζει, αλλά ο ίδιος μπορεί με την ελευθερία έκφρασης, αν υπάρχει στο περιβάλλον που ζει, να δεχθεί ή να μη δεχθεί την θρησκεία, που του μετέδωσαν αρχικά.

-Άρα συμφωνείς ότι κάθε άτομο αποκτά θρησκευτική συνείδηση ένθεου ή άθεου από το περιβάλλον που γεννήθηκε. Στην πορεία όμως ανάλογα με τις υπάρχουσες πολιτικές ελευθερίες, έχει την δυνατότητα, να αποκτήσει καινούργια θρησκευτική συνείδηση.

-Σωστά.

- Το να μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα και να μην διώκεται για τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, ποιος το αποφασίζει, ο θεός ή η πολιτεία;

-  Ο Θεός δεν είναι δεσμώτης, η πολιτεία προφανώς.

- Θα πρέπει λοιπόν να δεχθούμε ότι οι πολίτες είναι αυτοί που λαμβάνουν  αποφάσεις, τόσο για το θρησκευτικό πλαίσιο όσο και για το πολιτικό.

- Συμφωνώ απόλυτα και με την προϋπόθεση, όπως ανέφερες της συμμετοχής των πολιτών, που σημαίνει δημοκρατικό τρόπο διακυβέρνησης.    

- Θα μπορούσες να φανταστείς σήμερα μια κοινωνία που λειτουργεί δημοκρατικά, να δεχθεί  το ίδιο πρόσωπο ως άρχοντα ή αρχηγό με πλήρεις πολιτικές και θρησκευτικές εξουσίες  Φίλιππε;

- Υπάρχουν και στην εποχή μας  κράτη, όπου ο θρησκευτικός ηγέτης με ισχυρή προσωπικότητα  έχει αναλάβει και την πολιτική εξουσία κάτω από ανώμαλες πολιτικές συγκυρίες. Στις επαναστατικού τύπου κυβερνήσεις, που ο ένας ηγέτης αναλαμβάνει και την θρησκευτική και την πολιτική εξουσία λέμε συνήθως, ότι ο ηγέτης αυτός με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σφετερίσθηκε την εξουσία.

-Σωστά Φίλιππε, αλλά αν μελετήσουμε με προσοχή το ιστορικό παρελθόν των λαών, θα διαπιστώσουμε ότι, σε ελάχιστες περιπτώσεις ο θρησκευτικός αρχηγός ήταν συγχρόνως και πολιτικός αρχηγός. Αυτό συνέβαινε στα θεοκρατικού τύπου καθεστώτα της Ανατολής και στα κατοπινά αυτοκρατορικά, όπου ο αρχηγός του κράτους λατρευόταν και σαν θεός, πράγμα που και στις μέρες μας ακόμη βλέπουμε να συνεχίζεται αραιά και που.

Δεν συνέβη όμως το ίδιο στον ελλαδικό χώρο. Οι έλληνες της Ιωνίας και της Ελλάδας και πριν από τους Ομηρικούς χρόνους, ποτέ δεν είχαν παραχωρήσει σε ένα πρόσωπο την πολιτική και θρησκευτική εξουσία. Αυτό σημαίνει, ότι οι έλληνες, είχαν ωριμάσει πολιτικά μέσα από αγώνες απέναντι στην ολιγαρχία, την αριστοκρατία ,την μοναρχία και την θεοκρατία. Ήταν και ένιωθαν ελεύθεροι περισσότερο από κάθε άλλο λαό.

 Άποψή μου είναι ότι οι δημοκρατικές κατακτήσεις των ελλήνων απελευθέρωσαν το πνεύμα και ο λόγος εμπλουτίσθηκε με αρετές πρωτόγνωρες. Τα συναισθήματα και η γενικότερη συμπεριφορά του αρχαίου έλληνα δεν έχουν καμία ομοιότητα με αυτά των αρχαίων λαών της Ανατολής.

Εκεί οι λαοί ήταν και παρέμειναν δούλοι. Στην Ελλάδα ο έλληνας αισθανόταν ελεύθερος και θυσίαζε την ζωή του για να παραμείνει λεύτερος με την θέλησή του και όχι με διαταγή του αρχηγού ή την πίστη σε ιερό βιβλίο ή σε ταμπού.

 Η αντρειοσύνη, η γενναιότητα και το απαράμιλλο θάρρος, που επέδειξαν οι Έλληνες στις Θερμοπύλες, στον Μαραθώνα, στην Σαλαμίνα, στις Πλαταιές θα διδάσκουν για αιώνες όλους τους λαούς του κόσμου, ελευθερία και δημοκρατία. Η αντίσταση των ελλήνων στους Περσικούς πολέμους  άλλαξε την πορεία όλου του κόσμου. Η δημοκρατία και οι δημοκρατικοί θεσμοί μετά τους Περσικούς πολέμους  παγιώθηκαν στις περισσότερες πόλεις-κράτη και οι πολίτες όλων των πόλεων κρατών κυκλοφορούσαν ελεύθερα μέσα στον ελλαδικό χώρο. Ηγεμόνες και βασιλείς όπως ο Φίλιππος της Μακεδονίας είχαν σπουδάσει, είχαν γοητευθεί και είχαν χρησιμοποιήσει στις αυλές τους, δασκάλους, αρχιτέκτονες, ιατρούς, φιλοσόφους, για την εκπαίδευση και μόρφωση των βασιλοπαίδων και των αξιωματούχων. Οι κατασκευές των ανακτόρων στην Βεργίνα έγιναν από  έλληνες αρχιτέκτονες. Η ελεύθερη  έκφραση σκέψης επέτρεψε την διακίνηση και τον πολλαπλασιασμό των ιδεών. Όλες οι γνώσεις συστηματοποιήθηκαν και έγιναν επιστήμες. Η δημοκρατία απαιτούσε μορφωμένους και καλλιεργημένους πολίτες, όχι δούλους και υποτακτικούς.

Το αρχαίο ελληνικό θαύμα δεν ήταν ένα μεταφυσικό φαινόμενο, όπως  υποστηρίζουν μερικοί. Το αρχαίο ελληνικό θαύμα ήταν τα αγαθά και οι ελευθερίες , που απολάμβαναν όλοι ανεξαίρετα,  από ένα πολιτικό σύστημα, που οι ίδιοι είχαν εφεύρει και είχαν εφαρμόσει  με τις έμφυτες και τις άλλες αρετές που καλλιέργησαν, για να το στηρίξουν. Είχαν  πιστέψει και  είχαν ασπασθεί, ότι η δημοκρατία ήταν  το πιο τέλειο και τίμιο σύστημα διακυβέρνησης. Μέσα από αυτό το σύστημα διακυβέρνησης γεννήθηκαν τα υπέρλαμπρα έργα τέχνης, που αντικατόπτριζαν το ελεύθερο πνεύμα και τις υπόλοιπες αρετές των Ελλήνων. 

Συνοψίζοντας τα παραπάνω ερωτήματα για την βαρύτητα της πολιτικής και της θρησκείας, ως και το ρόλο της θρησκευτικής εξουσίας, απαντώ ευθέως, ότι η πολιτική εξουσία είχε πάντοτε την πρωτοκαθεδρία και την θρησκεία την χρησιμοποίησε και την χρησιμοποιεί ακόμη και σήμερα, για να εδραιώσει την εξουσία της. Η ευθύνη για την πορεία κάθε λαού βαραίνει τη πολιτική εξουσία και ως εκ τούτου η αγωγή των πολιτών είναι το κύριο μέλημα των ίδιων των πολιτών. Αυτοί θα πρέπει να αποφασίσουν με συλλογικό τρόπο, που σημαίνει καθαρά δημοκρατικό, πώς θα εφαρμόσουν το κατάλληλο πολιτικό σύστημα, για να εκπαιδευτούν οι ίδιοι και να απολαύσουν τα αγαθά της δημοκρατίας.

Αν συνεχίσουν περιμένοντας να έρθει η Ανάσταση από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους, θα μας φάει το μαύρο το σκοτάδι, που λέει και ο λαός μας.

Θα μου επιτρέψεις δε, να επαναλάβω μια ρήση ενός σοφού και καλού δημοκράτη ότι: «Το παρελθόν της Ελλάδος είναι το μέλλον της ανθρωπότητας», που είχα αναφέρει σε προηγούμενο δοκίμιο.

Δεν ξέρω πόσο σε έπεισα Φίλιππε με τον τελευταίο μονόλογο, αλλά ως Έλληνας πιστεύω ακόμα, ότι μπορούμε και μας αξίζει, να παίξουμε πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλη την ανθρωπότητα, αρκεί να το πιστέψουμε, αφού πρώτα  μετέλθουμε της αρχαίας ελληνικής παιδείας.

Δεν μπορώ να διαφωνήσω με όσα υποστήριξες, θα κλείσω όμως με μια φράση, που την αναφέραμε παραπάνω συμπληρώνοντας, ότι το πρόβλημα στην ανθρωπότητα δεν ήταν ποτέ θρησκευτικό ή οικονομικό, αλλά μόνον πολιτικό. Τούτο σημαίνει ότι οι πολίτες που παράγουν πολιτική, πρέπει να αφυπνιστούν και να πληροφορηθούν, τι σημαίνει δημοκρατία και πως λειτουργεί.

Ειρηνική και αναίμακτη επανάσταση, για τη κατάκτηση της αληθινής δημοκρατίας που συζητάμε, δεν γίνεται από απληροφόρητους, αδαείς και ανομοιόμορφα εκπαιδευμένους πολίτες.

Η εμπειρία και οι γνώσεις που έχουν οι άνθρωποι πάνω στα θέματα της πολιτικής είναι οριοθετημένες και έχουν δημιουργήσει στην συνείδηση των πολιτών έναν αντίλογο, ειδικά στις αστικές τάξεις, αλλά κρύβουν μέσα τους ένα ιδιότυπο φασισμό και αναρχισμό.

Οι λαοί πολέμησαν αιματηρά, για να απαλλαγούν από την βασιλεία, τον φεουδάρχη, τον κόμη και να στηρίξουν τις νέες πολιτικές ιδέες του Σοσιαλισμού, του κομμουνισμού, του φιλελεύθερου καπιταλισμού και ξέπεσαν στον φασισμό και στο ναζισμό. Αυτό θα πρέπει να απασχολεί και να προβληματίσει έντονα την επιστήμη της πολιτικής. Και για να απαντήσω συνολικά, έχοντας κατά νου και το αρχικό ερώτημά σου, αυτάρκεια-δημοκρατία-ελευθερία θα πω με παρρησία τα παρακάτω.

Οι περισσότεροι λαοί απόκτησαν μόνον ορισμένα δικαιώματα και αρκετή ελευθερία λόγου, αλλά ποτέ δεν ένιωσαν απόλυτα ή αρκετά ελεύθεροι μέσα από τις επίπλαστες μορφές της καλλιεργούμενης αυτάρκειας, για τον απλούστατο λόγο ότι ποτέ δεν έζησαν σε αληθινό δημοκρατικό περιβάλλον και ο κυρίαρχος λαός ή ο δήμος ουδέποτε αποφάσισε ο ίδιος για τις τύχες του, αλλά οι αντιπρόσωποί του.

Συμφωνείς Δημήτρη;

Συμφωνώ Φίλιππε και νομίζω εδώ πρέπει, να βάλουμε   και κάποιους κοινούς μας  φίλους  στην παρέα μας, για να ανοίξουμε ακόμη πιο πολύ τον διάλογο, ακούγοντας και τις δικές τους σκέψεις.