Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ
Μετά από 10 λεπτά συμφωνήσαμε, ο Μίλτος
να διαβάσει την απάντηση του αρχηγού ΣΗΑΤΛ από το βιβλίο «Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ»
και εγώ το ποίημα «ΙΕΡΑ ΧΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ» από την
ποιητική μου συλλογή «ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΦΩΣ».
Ο ήλιος είχε ανέβει στο άρμα του και
άρχιζε το ημερήσιο ταξίδι.
Πίνοντας το καφέ περπατούσαμε πάνω
στα αρχαία ερείπια του ναού του Ελλάνιου Δία. Ο ναός αυτός θεωρείται ο πρώτος
ναός που κτίστηκε σε όλη την Ευρώπη από τους Μυρμιδόνες και τον μυθικό βασιλέα
Αιακό της Αίγινας προς τιμήν του Δία, ο οποίος άκουσε τις δεήσεις των πιστών
και έστειλε βροχή σε μια περίοδο εκτεταμένης και επικίνδυνης για την Ελλάδα
ανυδρίας, τρείς γενιές πριν, από την εποχή
του Τρωικού Πολέμου. Το εκκλησάκι
των Αγίων Ταξιαρχών κτίσθηκε τον 13 ον αιώνα με υλικά από τον αρχαίο ναό, όπως
συνέβη και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας στη θέση ακριβώς που βρίσκονταν οι
βωμοί.
Αφού ανταλλάξαμε ιστορικές γνώσεις
για το χώρο, απολαμβάναμε και φωτογραφίζαμε με μανία όλο τον ορίζοντα κυκλικά
και συμφωνήσαμε να φτιάξουμε ένα αναμνηστικό άλμπουμ με τίτλο « ΑΝΑΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ».
Μετά το καφέ, τη φωτογράφιση και τη
ξενάγηση στο χώρο, ανάψαμε το καντήλι στο εκκλησάκι των Αγ. Ταξιαρχών και συγκεντρωθήκαμε στην σκιά του, κάτω από τον Παντεπόπτη
οφθαλμό, που είναι ζωγραφισμένος στο τρίγωνο μικρό αέτωμα πάνω από την
είσοδο.
Ο Μίλτος είχε ανοίξει ένα μικρό βιβλίο
και άρχισε να διαβάζει.
Οι δυο γυναίκες στη παρέα μετά από
πέντε λεπτά άρχισαν να σκουπίζουν τα βρεγμένα μάτια τους, ενώ εμείς οι άνδρες βουρκωμένοι, βλέποντας το Μίλτο
να δακρύζει και να κομπιάζει πότε-πότε, μετά βίας συγκρατούσαμε τα δάκρυά μας.
- « Ο ουρανός που πάντα έχει ένα
δάκρυ συμπόνιας για το λαό μου, που μας φαίνεται αμετάβλητος και αιώνιος μπορεί
τώρα ν΄αλλάξει.
Σήμερα είναι καθαρός, αύριο όμως ίσως
σκεπαστεί με σύννεφα.
Τα λόγια μου είναι σαν τ’ αστέρια,
ποτέ δεν αλλάζουν. 
Σ’ αυτά λοιπόν που θα πει ο Σηάτλ,
μπορεί ο Μεγάλος Αρχηγός της Ουάσιγκτον, να βασισθεί με σιγουριά, όπως
βασίζεται στις εναλλαγές των εποχών.
Ο Μεγάλος Αρχηγός της Ουάσιγκτον, μας στέλνει μήνυμα πως θέλει
να αγοράσει τη γη μας.
Την πρότασή του θα την σκεφθούμε
καλά, γιατί ξέρουμε πως αν δε δεχθούμε ο λευκός θα θελήσει με τα όπλα ν’
αρπάξει τη γη μας. Ρωτάω όμως.
Πως μπορεί κανείς ν΄αγοράζει τον
ουρανό ή τη ζεστασιά της γης;
Η ιδέα μας φαίνεται περίεργη.
Επειδή ακριβώς δεν μας ανήκουν η
δροσιά του αέρα και η διαύγεια του νερού.
Πως λοιπόν είναι δυνατόν να τ’
αγοράσετε;
Πάντως μην ανησυχείτε θα πάρουμε την
απόφασή μας.
Είμαστε κομμάτι της γης. Καθετί πάνω
σ’ αυτή τη γη είναι ιερό για το λαό μου.
Κάθε πευκοβελόνα, κάθε αμμουδερή
ακρογιαλιά, κάθε κομμάτι ομίχλης στα σκοτεινά δάση, κάθε ξέφωτο, κάθε βούισμα
εντόμου, είναι ιερό στη μνήμη του λαού μου.
Είμαστε κομμάτι της γης κι αυτή πάλι
ένα κομμάτι από μας.
Οι χυμοί που τρέχουν μέσα στα δένδρα
μεταφέρουν τις μνήμες του ερυθρόδερμου ανθρώπου.
Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι αδελφές
μας. Το ελάφι, το άλογο, ο μεγάλος αετός, είναι τ’ αδέλφια μας.
Γρήγορα θα κατακλείσετε όλη τη χώρα.
Ο Μεγάλος Αρχηγός μας παραγγέλνει,
ότι θα μας εξασφαλίσει ένα μέρος, έτσι που θα μπορούμε άνετα να ζούμε μεταξύ
μας.
Ξέρουμε ότι ο λευκός δεν καταλαβαίνει
τους τρόπους μας.
Ένα κομμάτι γης μοιάζει γι’ αυτόν μ’
ένα οποιοδήποτε κομμάτι, γιατί είναι ένας ξένος, που έρχεται μέσα στη νύχτα και παίρνει
ότι έχει ανάγκη.
Η γη δεν είναι σύντροφός του, αλλά
εχθρός του. Με την απληστία του θα την καταβροχθίσει και δεν θ’ αφήσει τίποτα
πίσω του, παρά μόνο έρημο.
Βρίσκουμε χαρά στα δάση. Ίσως να μην
το καταλαβαίνετε, γιατί οι συνήθειές μας είναι διαφορετικές από τις δικές σας.
Το πεντακάθαρο νερό που κυλά στα
ρυάκια και στα ποτάμια μεταφέρει στο διάβα του και το αίμα των προγόνων μας. Το
μουρμουρητό είναι η φωνή τους. Κάθε φευγαλέα αντανάκλαση του φωτός πάνω στο
διάφανο νερό των λιμνών, εξιστορεί γεγονότα και παραδόσεις απ’ τη ζωή του λαού
μας. Τα ποτάμια είναι αδέλφια μας. Σβήνουν τη δίψα μας, μεταφέρουν τα κανό μας
και τρέφουν τα παιδιά μας.
Δεν καταλαβαίνετε ότι οι τρόποι μας
είναι διαφορετικοί απ’ τους δικούς σας. Η όψη των πόλεών σας κάνει κακό στα
μάτια των ερυθρόδερμων. Ο θόρυβος ταράζει τ’ αυτιά μας . Την αδικαιολόγητη
απαίτηση ν’ αγοράσετε τη γη μας θα τη σκεφθούμε προσεκτικά. Αν δεχθούμε θα
βάλλω ένα όρο. Ο λευκός άνθρωπος θα πρέπει να συμπεριφέρεται στα ζώα σαν νάταν
αδέλφια του.
Είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω
γιατί ο λευκός αφήνει πίσω του χιλιάδες νεκρά αγριοβούβαλα πυροβολώντας τα μόνο
για το κέφι του μέσα από το σιδερένιο άλογο που καπνίζει. Ενώ εμείς δε
σκοτώνουμε παρά μόνο για να τραφούμε.
Τι είναι ο άνθρωπος δίχως τα ζώα;
Αν εξαφανιζόταν όλα τα ζώα ο άνθρωπος
θα πέθαινε από μεγάλη πνευματική ερημιά. Ότι συμβεί στα ζώα θα συμβεί σύντομα
και στον άνθρωπο.
Ξέρουμε τουλάχιστον αυτό: Η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος
ανήκει στη γη. Κι ακόμα πως εμείς δε δημιουργήσαμε τον ιστό της ζωής, αλλά
αποτελούμε μια ίνα σ΄αυτόν.
Αν προκαλέσουμε κάποια καταστροφή
στον ιστό οι συνέπειες θάρθουν και σε μας τους ίδιους.
Την στιγμή που δεν μας ανήκει η δροσιά του αέρα και το
άφρισμα του νερού, γιατί επιμένετε να τα’ αγοράσετε;
Όλοι μοιράζονται τον αέρα με την ίδια
πνοή. Τα ζώα, τα δένδρα, ο άνθρωπος, μοιράζονται την ίδια ανάσα.
Ο λευκός δε φαίνεται να δίνει σημασία
στον αέρα που αναπνέει. Όπως ο άρρωστος που έχει χάσει την όσφρησή του.
Πουθενά στις πολιτείες του λευκού δεν
υπάρχει μια ήσυχη ειρηνική γωνιά. Δεν υπάρχει τόπος να σταθείς ν’ ακούσεις το
ξεπέταγμα των φύλλων την άνοιξη ή το βουητό των εντόμων.
Αλλά τι μένει απ’ τη ζωή, όταν ο
άνθρωπος δε μπορεί ν’ αφουγκρασθεί το μοναχικό κάλεσμα του κοκκινολαίμη ή τις
συζητήσεις των βατράχων τη νύχτα στη μικρή λίμνη.
Ίσως νάμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω
τι να πενθήσω.
Γιατί να πενθήσω τον αφανισμό του
λαού μου;
Οι λαοί αποτελούνται από ανθρώπους
και οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, όπως τα κύματα της θάλασσας.
Ο καιρός της δική σας παρακμής είναι
ακόμη μακριά, αλλά θάρθει. Κανείς δεν ξεφεύγει από το γραφτό του.
Μολύνετε το κρεβάτι σας και μια νύχτα
θα πάθετε ασφυξία από τα ίδια σας τα απορρίμματα.
Είναι κάτι που δεν καταλαβαίνουμε, όταν βλέπουμε ότι
αγριοβούβαλα εξοντώνονται, όλα τα άγρια άλογα δαμάζονται, οι απόκρυφες γωνιές
του δάσους μολύνονται και η όψη των λόφων, που είναι γεμάτη λουλούδια, γεμίζει
από τα καλώδια του τηλέγραφου.
Που είναι η λόχμη;
Εξαφανίστηκε.
Που είναι ο αρχός;
Εξαφανίστηκε.
Αυτό είναι το τέλος της ζωής και η
αρχή του θανάτου.
Όταν ο τελευταίος Ινδιάνος λείψει από
τη γη κι ο λευκός φέρνει στη μνήμη του τον λαό μου σαν ένα θρύλο, οι ψυχές των
νεκρών μας θα ταξιδεύουν, σαν το σύννεφο πάνω στον κάμπο.
Θα γεμίζουν τις ακρογιαλιές και θα
φιλοξενούνται στα δάση που αγάπησαν, όπως το μωρό που αγαπά τον κτύπο της
καρδιάς της μάνας του.
Ο λευκός δεν θάναι ποτέ μόνος του σ’ αυτό
το τόπο.
Άς μεταχειρισθεί λοιπόν το λαό μου με
δικαιοσύνη και ειλικρίνεια, γιατί στους νεκρούς δε λείπει η δύναμη.
Μίλησα για θάνατο;
Δεν υπάρχει θάνατος.
Μόνον η εναλλαγή των κόσμων».
- Τώρα θα μου επιτρέψετε να σας
διαβάσω λίγα αποσπάσματα από το λόγο του
Αρχηγού ΣΗΑΤΛ που εμπεριέχονται στο βιβλίο Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΙΝΔΙΑΝΩΝ, από τις
εκδόσεις ΑΓΡΑ, επειδή υπάρχουν αρκετές διαφορές.
-Ακόμα μερικά φεγγάρια, ακόμη μερικοί
χειμώνες και, από τους ισχυρούς χωροδεσπότες που άλλοτε πλημμύριζαν την
ευρύχωρη αυτή γη ζώντας μέσα σε ευτυχισμένα σπιτικά προστατευμένοι από το
Μεγάλο Πνεύμα, δεν θα μείνει ούτε ένας για να κλάψει πάνω στους τάφους ενός
λαού που ήταν κάποτε ανθηρός και πιο ελπιδοφόρος από τον δικό σας. Αλλά γιατί
να θλίβομαι για την πρόωρη εξαφάνιση των δικών μου; Η μια φυλή ακολουθεί την
άλλη, το ένα έθνος διαδέχεται το άλλο όπως τα κύματα του ωκεανού. Αυτός είναι ο
νόμος της φύσης και κάθε παράπονο μοιάζει ανώφελο. 
Ο καιρός της δικής σας πτώσης μπορεί
να είναι ακόμα μακριά, αλλά θα έρθει σίγουρα, γιατί ακόμα και ο λευκός άνθρωπος
που έχει τον θεό στο πλάι του να του μιλάει όπως σε φίλο δεν θα μπορέσει να
ξεφύγει την κοινή μοίρα. Τελικά, ίσως να είμαστε αδελφοί. Ο χρόνος θα το
δείξει.
Θα εξετάσουμε την πρότασή σας και,
όταν λάβουμε την απόφασή μας, θα σας την ανακοινώσουμε. Αλλά για να τη
δεχτούμε, θέτω εγώ ο ίδιος, ήδη από τώρα, τον εξής όρο: να μη μας απαγορευτεί
να επισκεπτόμαστε, οποιαδήποτε στιγμή και χωρίς να μας κακοποιούν, τους τάφους
των προγόνων μας, των φίλων, των παιδιών μας. Κάθε κομματάκι αυτής της γης
είναι ιερό στο πνεύμα του λαού μου. Κάθε βουνοπλαγιά, κάθε κοιλάδα, κάθε
πεδιάδα, κάθε άλσος είναι αγιασμένο από ένα γεγονός, καλό ή κακό, που έχει
συντελεσθεί πριν από πολλά χρόνια. Ακόμα και τα βράχια που μοιάζουν άφωνα
νεκρά, ιδρώνουν κατά μήκος της σιωπηλής όχθης και ριγούν στην ανάμνηση
σημαντικών συμβάντων δεμένων με τη ζωή των δικών μου. Η γη δέχεται πιο ερωτικά τα δικά μας από τα δικά σας βήματα γιατί
είναι πλούσια από τη σκόνη των προγόνων μας και τα γυμνά μας πόδια το νιώθουν
αυτό το άγγιγμα της αγάπης. Όλοι αυτοί, που έφυγαν, τα παλικάρια μας, οι
στοργικές μητέρες μας, οι ευτυχισμένες κόρες με την χαρούμενη καρδιά, ακόμα και
τα μικρά παιδιά που έζησαν εδώ και γνώρισαν για λίγο μόνο τη χαρά, εξακολουθούν
να αγαπούν αυτές τις εκτάσεις που σήμερα είναι σκυθρωπές και έρημες. Κάθε μέρα
την ώρα που πέφτει σ’ αυτές το σκοτάδι, πυκνά-πυκνά επιστρέφουν τα πνεύματά
τους. Όταν ο τελευταίος ερυθρόδερμος θα έχει εξαφανιστεί από την επιφάνεια της Γης
και η ανάμνηση των δικών μου θα έχει γίνει μύθος ανάμεσα στους λευκούς
ανθρώπους, τότε αυτές οι όχθες θα μυρμηγκιάζουν από τους αόρατους νεκρούς της
φυλής μου και, όταν τα παιδιά των παιδιών σας θα νομίσουν πως είναι μόνα μέσα
στους κάμπους, μέσα στα μαγαζιά, μέσα στα εργαστήρια, στους δρόμους ή στη σιωπή
αδιαπέραστων δασών, δεν θα είναι όπως νομίζουν. Σ’ όλη τη Γη δεν θα υπάρχει
μέρος , όπου να μπορούν να βρουν τη μοναξιά. Τη νύχτα, όταν στα χωριά μας και
στις πόλεις μας θα απλώνεται σιωπή και σεις θα τις νομίζετε 
έρημες, οι δρόμοι θα είναι γεμάτοι από πλήθη νεκρών που
θα επιστρέφουν στα ωραία μέρη που κατείχαν άλλοτε και ακόμα συνεχίζουν ν’
αγαπούν. Ο λευκός άνθρωπος ποτέ δεν θα είναι μόνος.
έρημες, οι δρόμοι θα είναι γεμάτοι από πλήθη νεκρών που
θα επιστρέφουν στα ωραία μέρη που κατείχαν άλλοτε και ακόμα συνεχίζουν ν’
αγαπούν. Ο λευκός άνθρωπος ποτέ δεν θα είναι μόνος.
Ας
είναι δίκαιος ο λευκός άνθρωπος και ας
μεταχειριστεί το λαό μου με προσοχή γιατί οι νεκροί δεν έχουν απογυμνωθεί από
την εξουσία τους. Οι νεκροί είπα; Δεν υπάρχει θάνατος. Μόνο αλλάζει ο κόσμος».
- Ευχαριστώ πολύ παιδιά και να με
συμπαθάτε.
Να με συμπαθάτε γιατί, όσες φορές έχει τύχει να διαβάσω σε κοινό αυτό
το από καρδιάς αριστούργημα λόγου, του
μεγάλου αυτού αρχηγού, που ούτε γράμματα, ούτε σχολεία, ούτε πανεπιστήμια είχε
τελειώσει συγκλονίζομαι και σχεδόν πάντοτε χύνω δάκρυα.
- Το ίδιο συνέβη σε όλους μας Μίλτο.
Αυτό ο μικρός αλλά τεράστιος σε μέγεθος
και αξία λόγος κλείνει μέσα του τις προσδοκίες, τις ελπίδες και τις κοινές
αλήθειες που πρέπει να γνωρίζουν οι άνθρωποι. Αυτός ο μεγάλος αρχηγός των
Ινδιάνων με το λόγο αυτό, διδάσκει. Διδάσκει
αξιοπρέπεια, ορθοφροσύνη και ξεχειλίζει από έρωτα, αγάπη και σεβασμό, προς τη πατρίδα του, προς τα πνεύματα των νεκρών της φυλής του, προς τους θεούς και προς
το λαό που υπηρέτησε. Τέτοιες
αλήθειες μένουν αθάνατες, όταν μάλιστα λέγονται
στον κατάλληλο χρόνο και από τον υπεύθυνο ή καθ’ ύλη αρμόδιο όπως λέμε
σήμερα.
- Ευχαριστώ Ορέστη, αλλά και όλους
σας, γιατί με τη πρωτοβουλία αυτή του Δημήτρη, σήμερα νιώσαμε τρεις απολαύσεις,
Συμπόσιο, Ανατολή Ηλίου και έντονη συγκινησιακή έξαρση.
- Και εμείς σε ευχαριστούμε Μίλτο.
